म्युचुअल फण्डले औसतमा २० देखि २५ प्रतिशत प्रतिफल दिइरहेका छन्

पूँजीबजारमा लगानीका विभिन्न औजारमध्ये एक हो, सामूहिक लगानी कोष (म्युचुअल फण्ड), जुन लगानीको उपयुक्त उपकरण मानिन्छ । तुलनात्मक रूपमा जोखिम कम हुने भएकाले नेपालमा पनि केही वर्षयता म्युचुअल फण्डका योजनाको संख्या बढ्दै गएको छ । म्युचुअल फण्ड सञ्चालन गर्ने विभिन्न कम्पनीमध्ये सनराइज क्यापिटल लिमिटेड पनि एक हो । प्रस्तुत छ, यस कम्पनीले सञ्चालनमा ल्याएका म्युचुअल फण्डका योजना, यस्ता योजनाले दिने प्रतिफललगायत विषयमा कम्पनीका प्रमुख कार्यकारी अधिकृत विजयलाल श्रेष्ठसँग आर्थिक अभियानका प्रधान सम्पादक मदन लम्सालले गरेको कुराकानीको सार :

तपाईंहरूको संस्था कसरी अघि बढेको छ ?
हाम्रो संस्था धेरै राम्रोसँग चलिरहेको छ । भर्खरै मात्र हामीले नयाँ किसिमको म्युचुअल फण्ड बजारमा ल्याएका थियौं । हामी पहिलोपटक ‘सनराइज फोकस्ड इक्विटी फण्ड’को १०० करोड रुपैयाँ बराबरका इकाई विक्री गर्न सफल भएका छौं । अर्कोतर्फ, हाम्रो पोर्टफोलियो पनि राम्रो छ । यसमा लगातार व्यवसाय बढिरहेको छ । डिम्याट खाता संख्या १ लाख ५० हजार पुगिसकेको छ । यो पनि हरेक वर्ष बढिरहेको छ । अहिलेसम्मको कुरा गर्दा हाम्रो जनशक्तिलाई पारिश्रमिक दिन र प्यारेन्ट कम्पनीलाई २० देखि ३० प्रतिशत लाभांश दिन पुगेको छ ।

म्युचुअल फण्डका इकाईहरू बीचको समयमा विक्री हुन पनि सकिरहेको थिएन । तपाईंहरूले त एउटै योजनाको १ अर्बका इकाई विक्री गर्नुभएछ । यो कसरी सम्भव भयो ?
म पनि म्युचुअल फण्डका इकाईहरू समयमा विक्री हुन नसकेको स्वीकार्छु । नेपालमा अहिलेको समयमा म्युचुअल फण्डका इकाई विक्री गर्न निकै गाह्रो छ । साना लगानीकर्ताको हितका लागि म्युचुअल फण्डहरू स्थापना भएका हुन् । जसलाई शेयर बजारको बारेमा जानकारी छैन, उनीहरूको हितलाई हेरेर बजारबाट शेयर किनेर त्यसको आम्दानीले लाभ दिने उद्देश्यले म्युचुअल फण्डमा काम हुन्छ । तर नेपालमा म्युचुअल फण्डको बारेमा साना वा ठूला दुवै लगानीकर्ताले त्यति रुचि देखाएको पाइएन । यसको प्रमुख कारण लगानीकर्ताले म्युचुअल फण्डले दिने प्रतिफल र यसको महत्त्व नबुझ्नु नै हो । साधारण लगानीकर्ताले पनि आज शेयर किन्यो, भोलि दोब्बर मूल्यमा आम्दानी लिन खोजेकाले म्युचुअल फण्डप्रति ध्यान जान नसकेको हो जस्तो लाग्छ । जब कि म्युचुअल फण्डमा त्यो मूल्य तत्काल सम्भव हुँदैन । यसबाट राम्रो प्रतिफल पाउन ५ देखि १० वर्ष कुर्नैपर्ने हुन्छ । हामीले निष्कासन गरेको योजनामा पनि यस्तै समस्या देखियो । तैपनि सर्वसाधारणतर्फ करीब ३० हजारले आवेदन दिए । बाँकी त संस्थागत लगानीकर्ता नै थिए । त्यसमा पनि मुख्य लगानीकर्ता बैंक, वित्त र बीमा कम्पनी थिए ।

लगानीकर्ताले नबुझेकाले म्युचुअल फण्डमा आकर्षण नदेखिएको भन्नुभयो । त्यसो भए अरू क्षेत्रमा प्रशस्त अवसर हुँदाहुँदै लगानीकर्ताले म्युचुअल फण्डमै किन लगानी गर्ने ?
पहिलो कुरा शेयरमा भन्दा म्युचुअल फण्डमा गरिएको लगानीमा जोखिम निकै कम हुन्छ । किनभने म्युचुअल फण्ड व्यवस्थापकले आफ्नो रिसर्च, टिम, फण्ड म्यानेजर टिम राखेर हरेक दिन, हरेक मिनेट हेरेर खरीदविक्री गर्ने, बजारबाट अवसर लिने काम गरिरहेका हुन्छन् । अर्को कुरा, समयमा किन्ने र विक्री गर्ने काम भइरहेको हुन्छ । तर व्यक्तिगत रूपमा भने कहिले शेयर किन्ने, कहिले बेच्ने भन्ने ठम्याउन गाह्रो हुन्छ । कतिपयमा यसबारे ज्ञान भए पनि सबैसँग समय हुँदैन । तर हामी बजारबाट लिन सकिने जति पनि लाभ हुन्छ, त्यो शेयर खरीदविक्री गरेर म्युचुअल फण्डमार्फत दिन सक्छौं । यो त दीर्घकालीन लगानी पनि हो । तोकिएको समयावधिसम्म राख्न सकियो भने यसले धेरै राम्रो प्रतिफल दिन्छ । अहिले नेपालमा जति पनि म्युचुअल फण्ड सञ्चालनमा छन्, तिनले औसतमा २० प्रतिशत प्रतिफल दिएकै छन् । केही वर्ष प्रतिफल घटेजस्तो देखिए पनि सधैं एकनास हुँदैन । अधिकांश म्युचुअल फण्डले केही साल न्याभ घटे तापनि अर्को सालमा रिकभर गरेर भए पनि राम्रो नाफा दिएका छन् । सनराइज फर्स्ट म्युचुअल फण्डले बजारमा आएको साढे २ वर्षमा ६९ प्रतिशत प्रतिफल दिइसकेको छ । अहिले पनि न्याभ १२ रुपैयाँ ८६ पैसा छ । यसको वार्षिक प्रतिफल औसत ३० प्रतिशतजति हुन्छ । दोस्रो चाहिँ बजार ३५ प्रतिशत तल आउँदा न्याभ १२ प्रतिशतले मात्र घटेको छ । तर अहिले बजार २१–२२ सयमा आउँदा हाम्रो न्याभ लगभग १० रुपैयाँ छोइसकेको छ । अब बजार केही बढ्नेबित्तिकै यो १० रुपैयाँ पुग्छ । अर्को सालसम्ममा थप लाभांश दिन सकिन्छ ।

नेपालमा मर्चेन्ट बैंकहरूले डिम्याट खाता सेवा, आरटीएस सेवा, म्युचुअल फण्ड अण्डर राइटिङ, पोर्टफोलियो म्यानेजमेन्ट जस्ता काम गरिरहेको गरेको पाइन्छ । यो त परम्परागत मर्चेन्ट बैंकिङ पनि भए । नयाँ सोच र नयाँ प्रडक्टका साथ आउन नेपालमा केले रोकेको जस्तो लाग्छ ।
नेपालमा हामीले डिम्याट सेवा, आरटीएस सेवा म्युचुअल फण्ड अण्डर राइटिङ, पोर्टफोलियो म्यानेजमेन्ट, एड्भाइजरी जस्ता काम गरेको पनि झन्डै ३० वर्ष भयो । नेपालमा एनआईडीसी क्यापिटल मार्केट नै पहिलोपटक अर्थात् ३० वर्षअघि म्युचुअल फण्डको रूपमा आएको हो । तर म्युचुअल फण्डको ऐन तथा नियम आएको ८–१० वर्ष भयो । त्यसपछि धेरै म्युचुअल फण्ड आउन थालेका हुन् । केही म्युचुअल फण्डले अहिले पनि राम्रो गरिरहेका छन् । बजारमा बन्दमुखी प्रकृतिका ३२ ओटा म्युचुअल फण्ड छन् । खुलामुखी प्रकृतिका ६ ओटा छन् ।

अहिलेसम्म म्युचुअल फण्डले पुराना कामहरू नै गरिरहेको जस्तै देखिएको छ । यद्यपि नेपाल धितोपत्र बोर्डले भर्खरै मात्र विशिष्टीकृत लगानी कोषका लागि लाइसेन्स प्रक्रिया शुरू गरिसकेको छ । १०–११ ओटाले लाइसेन्स पनि पाइसकेका छन् । हामीले अब नयाँ काम गर्न पाउँछौं । यतिमात्र नभई अन्य नयाँ प्रडक्ट ल्याउने प्रयास पनि गरिरहेका छौं ।

नेपालमा अहिले विभिन्न क्षेत्रका कम्पनीले आईपीओ जारी गर्ने लहर चलेको छ । तर, अहिलेसम्म कुनै पनि मर्चेन्ट बैंकको आईपीओ आएको देखिँदैन । मर्चेन्ट बैंकहरूले नै यसमा चासो नदिएका हुन् कि नियामकबाट उपयुक्त वातावरण तथा साथ सहयोग नपाएका हुन् ?
वास्तवमा नेपालमा अहिलेसम्म मर्चेन्ट बैंकहरू कसैको पनि आईपीओ निष्कासन भएको छैन । यो साँचो हो । यसअघि धितोपत्र बोर्डको ऐन आईपीओ निष्कासन गर्न बाधक थिएन । तर बीचमा ऐन नै बाधक बनेको जस्तो लाग्छ । किनभने यदि पहिले दोस्रो बजारमा सूचीकृत कम्पनीको सब्सिडियरी कम्पनी हो भने त्यसले आईपीओ निष्कासन गर्नुपर्ने अनिवार्य बाध्यता छैन भन्ने ऐनमा उल्लेख छ । ऐनमै यस्तो प्रावधान भएपछि कसैले पनि यसतर्फ चासो नदेखाएकै हुन् । हुन त म्युचुअल फण्डको प्रतिफल त्यसै पनि प्यारेन्ट कम्पनीका शेयरधनीले पाइरहेको अवस्था छ । किनभने प्यारेन्ट कम्पनी सूचीकृत कम्पनी भएकाले शेयरधनीमा म्युचुअल फण्डको प्रतिफल अप्रत्यक्ष रूपमा गइरहेको हुन्छ । पछिल्लो समय आएर सीबीआईएल क्यापिटल र सिभिल क्यापिटलले आईपीओ निष्कासन प्रक्रिया शुरू गरेका थिए । तर अहिले त्यो प्रक्रिया नै रोकिएको हो कि जस्तो लागेको छ ।

नेपालमा म्युचुअल फण्डको बारेमा साना वा ठूला दुवै लगानीकर्ताले त्यति रुचि देखाएको पाइएन ।

त्यसो भए के भयो भने मर्चेन्ट बैंकहरू पनि आईपीओ ल्याउने प्रक्रियामा जान्छन् ?
यसको जवाफ सहज छ । कि त नेपाल धितोपत्र बोर्डले नै आईपीओ निष्कासन गर भनेर अनिवार्य गर्नुपर्‍यो । अहिले यसको पूँजी मात्र २० करोड रुपैयाँको छ । भोलिका दिनमा पूँजीको आकार ठूलो बनाइदियो भने सहायक कम्पनीको रूपमा रहन प्यारेन्ट कम्पनीको ५१ प्रतिशत शेयर भए पुग्छ । बाँकी हिस्सा आईपीओ निष्कासन गरे भइहाल्यो । भोलिका दिनमा यसको साइज १ अर्ब रुपैयाँको बनाइयो भने प्यारेन्ट कम्पनीले पनि यसलाई सब्सिडियरीको रूपमा नराख्लान् । किनभने प्यारेन्ट कम्पनी (बीमा, वित्त, बैंक)हरूको पनि लगानीको सीमा पक्कै होलान् र छन् पनि । हो, त्यो समयमा चाहिँ पक्कै पनि आईपीओ आउन सक्छ । किनकि आईपीओ निष्कासन नगरी उपाय नै हुँदैन ।

तपाईंहरूले म्युचुअल फण्ड सञ्चालन गर्दा प्रत्येक महीनाको न्याभ रिपोर्ट सार्वजनिक गर्दै आउनुभएको छ । पोर्टफोलियो म्यानेजमेन्ट गर्न ग्राहकबाट रकम पनि लिनुहुन्छ । ग्राहकको व्यक्तिगत सबै विवरण सुरक्षित राखेर ‘हामीले यति रकम लिएको, यति फाइदा वा घाटा भयो’ भनेर सार्वजनिक गर्दा राम्रो हुन्थ्यो होला नि । त्यसो हुँदा नयाँ ग्राहकलाई कुन मर्चेन्ट बैंकमा पोर्टफोलियो म्यानेजमेन्ट गर्न दिँदा राम्रो हुन्छ भनेर छान्न सहज हुन्थ्यो होला ।
यो धेरै राम्रो आइडिया हो । किनभने न्याभ त हरेक दिन नै प्रकाशित भइरहेको हुन्छ । क्लोज रेटको न्याभ साप्ताहिक रूपमा वेबसाइटमा राखिएको हुन्छ । पोर्टफोलियो म्यानेजरहरूको पनि समग्र पोर्टफोलियो स्थिति र एसेट्स म्यानेजमेन्ट के कस्तो छ भन्ने चाहिँ कहीँ कतै प्रकाशन भएमा सर्वसाधारणलाई छान्न सजिलो हुन्थ्यो । तर कहीँ कतै राख्ने वा प्रकाशन गर्ने कुरा नियामक धितोपत्र बोर्डले पनि बाध्यकारी बनाएको छैन । अर्को कुरा, नियम छैन । हामीलाई सार्वजनिक गर्नुपर्ने बाध्यता पनि छैन । यो प्रश्न अत्यन्त सान्दर्भिक हो भन्ने मलाई लागेको छ । म यसबारे सम्भव भएसम्म तथ्य संकलन गरेर मर्चेन्ट बैंकर्स एशोसिएशनको वेबसाइटमा राख्ने प्रयास गर्नेछु ।

नेपालमा अहिले मर्चेन्ट बैंकहरूको स्वतन्त्र खालको अस्तित्व देखिँदैन । बैंक वा बीमा कम्पनीको सहायक कम्पनीको रूपमा चिनिन्छन् । केही स्वतन्त्र मर्चेन्ट बैंक पनि बैंक तथा बीमाको सहायक कम्पनीकै रूपमा प्रस्तुत भए । अर्को, कुनै दुई बैंक मर्ज भए र उनीहरू दुवैको सहायक कम्पनीको रूपमा मर्चेन्ट बैंक भने केही समयपछि मर्ज भएका उदाहरण छन् । मर्चेन्ट बैंक यो मामलामा किन स्वतन्त्र हुन नसकेका होलान् ?
यसको जवाफ दिनुभन्दा पहिला नेपालमा म्युचुअल फण्डको शुरुआती इतिहासबारे बताउँछु । नेपालमा सबैभन्दा पहिला एनआईडीसी क्यापिटल मार्केट दर्ता भएको हो । यो नै पहिलो मर्चेन्ट बैंक हो । त्यसबेला धितोपत्र बजारमा कुनै पनि आर्थिक गतिविधि थिएनन् भन्दा पनि हुन्छ । केही समयपछि यसैमा फाइनान्सको लाइसेन्स पनि गाभियो । अर्को कुरा, म्युचुअल फण्ड ल्याउन फण्ड स्पोन्सर चाहिन्छ । यसका लागि २ अर्ब रुपैयाँमाथिको पूँजी भएको आफ्नै प्यारेन्ट कम्पनी हुनुपर्ने प्रावधान छ । जुन बेला बैंकको ४ अर्ब रुपैयाँ मात्र पूँजी थियो । यो अवस्थामा म्युचुअल फण्ड ल्याउन सम्भव नै थिएन । बैंकको सहायक कम्पनीको रूपमा फण्ड म्यानेजर हुन पाइने प्रावधान भएकाले धेरैओटा मर्चेन्ट बैंकहरू वाणिज्य बैंक, केही विकास बैंक र जीवन बीमा कम्पनीको सहायक कम्पनी हुनुपरेको हो । स्वतन्त्र हुन नसक्नुको कारण पनि यही हो । मर्चेन्ट बैंकको पूँजी कम रहने र म्युचुअल फण्ड निकाल्ने बेला ठूलो पूँजी चाहिन्छ । यसका लागि बैंक या अरू कम्पनी भएमात्र सम्भव हुने भो । हामीले त्यतिखेर सन्राइज बैंकसँग मर्ज भएपछि काम गर्न सकेनौं । पुरानो एनआईडीसीको लाइसेन्स बन्द भयो । त्यसपछि हामीले हालसम्म तीनओटा म्युचुअल फण्ड ल्याएका छौं, जसले गर्दा हाम्रो आम्दानी पनि उल्लेख्य बढेको छ ।

त्यसो भए मर्चेन्ट बैंकहरूले हामी स्वतन्त्र तरीकाले काम गर्छौं, स्वतन्त्र हुने खालको नीति चाहियो भनेका छैनन्, होइन ?
हामीलाई चाहियो भनेर जान नसक्ने होइन, सकिन्छ । अन्तरराष्ट्रिय अभ्यास हेर्ने हो भने कतिपय मुलुकमा यो त वाणिज्य बैंकको भन्दा ठूलो पूँजीको हुन्छ । धितोपत्र बजार पनि धेरै अघि बढिसकेको छ । तर नेपालको परिप्रेक्ष्यमा हेर्ने हो भने मर्चेन्ट बैंकका गतिविधि तथा दायरा विकास हुन धेरै समय लागेको छ । हामीले ३० वर्षमा बल्ल बुक बिल्डिङ विधि ल्याउँदै छौं । यदि हामीले स्वतन्त्र किसिमले पहिलादेखि नै एक–दुई अर्ब रुपैयाँ पूँजी भएका कम्पनीबाट काम शुरू गरेको भए नेपालमा धितोपत्र बजारको दायरा धेरै ठूलो भइसकेको हुन्थ्यो । अहिलेसम्म पनि मर्चेन्ट बैंकको पूँजी २० करोड रुपैयाँ मात्र छ । अब मर्चेन्ट बैंकहरूले पनि पूँजी बढाउँछन्, बढाउनैपर्छ । केहीले बढाइसकेका पनि छन् । त्यसपछि शाखा खोल्ने क्रम शुरू हुन्छ । त्यसपछि स्वतन्त्र हुन गाह्रो हुँदैन ।

तपाईंहरूले म्युचुअल फण्ड सञ्चालन गरिरहनुभएको छ । राम्रो सुविधा पनि पाइरहनु भएको छ । उता आईपीओमा पनि कोटा पाउनुहुन्छ । यति धेरै सुविधा पाउँदा म्युचुअल फण्डमा इकाई खरीद गरेका लगानीकर्तालाई न्याय गरेको जस्तो लाग्छ ?
यस खालको प्रावधान त नेपाल धितोपत्र बोर्डले नै गरेको हो । त्यतिखेरको कुरा गर्ने हो भने शुरुआती समयमा एनआईडीसी र नागरिक लगानी कोषको गरेर दुईओटा म्युचुअल फण्ड मात्र थिए । त्यतिखेर पाँच प्रतिशत कोटा छुट्ट्याउने चलन थियो । त्यतिखेर धेरै सुविधा पायौं, तर अहिले आएर ३२ ओटा बन्दमुखी र ६ ओटा खुलामुखी म्युचुअल फण्ड सञ्चालनमा आइसकेका छन् । अर्को कुरा, अहिलेसम्ममा सबै म्युचुअल फण्डको गरेर ४० अर्ब रुपैयाँ बराबरको कोष खडा भइसकेको छ । अहिलेको परिप्रेक्ष्यमा कुनै पनि कम्पनीले आईपीओ निष्कासन गर्दा पाउने ५ प्रतिशतले त्यति फरक परेको जस्तो लाग्दैन । तैपनि जति कोटा या आरक्षणका कारण आईपीओ प्राप्त भएको छ, म्युचुअल फण्डमा लगानी गरेका सर्वसाधारणलाई मद्दत गरेकै छ । भन्नुको अर्थ अब म्युचुअल फण्डमा सर्वसाधारणको सहभागिता बढ्न जरुरी छ ।

अब मर्चेन्ट बैंक हरूले पनि पूँजी बढाउँछन्, बढाउनैपर्छ ।

अन्य क्षेत्रमा लगानीका अवसर प्रशस्त छन् । लगानीकर्ताले त कहाँ बढी फाइदा हुन्छ, त्यहाँ नै लगानी बढाउँछन् । त्यो स्थितिमा म्युचुअल फण्डमा लगानी गर्न त्यस्तो धेरै आकर्षण छ र ?
कसैलाई शेयर बजारमा लगानी गर्न मन छ वा शेयर बजारबारे ज्ञान छ, तर समय छैन भने सजिलैसँग म्युचुअल फण्डमा लगानी गर्न सकिन्छ । यसैका लागि मर्चेन्ट बैंकहरू आएका हुन् । म्युचुअल फण्डले दीर्घकालमा अरूले भन्दा धेरै राम्रो फाइदा दिन्छ । हामीले नै पुरानोबाट ३० प्रतिशतदेखि ४५ प्रतिशत नाफा दिएका छौं । यो वर्ष नयाँ म्युचुअल फण्डबाट पनि औसत
२९ प्रतिशत नाफा दिने लक्ष्य छ । किनभने अहिले शेयर बजार धेरै तल छ ।

भन्नुको अर्थ सर्वसाधारणलाई म्युचुअल फण्डबारे आवश्यक शिक्षा वा ज्ञान दिन नसकिएकै हो ?
शेयर बजारमा लगानी गरेमा आजको भोलि नै दोब्बर हुन्छ भन्ने भ्रम अधिकांश सर्वसाधारणमा छ । यस्तो खबर लगानीकर्तामा हावासरी फैलने गरेको छ । हल्लाकै कारण आज धितोपत्र बजारको यो अवस्था छ । धितोपत्र बजारमा जोखिम हुन्छ भन्ने  यथार्थ धेरै लगानीकर्ताले बुझेका छैनन् । कमाउने चाहना सबैको हुन्छ । तर सबैले कमाउन सक्दैनन् । तर मर्चेन्ट बैंकले म्युचुअल फण्डमार्फत सर्वसाधारणको पूँजीको जोखिम लिएर काम गर्दछ । म्युचुअल फण्डको बारेमा सर्वसाधारणलाई पर्याप्त ज्ञान छैन । म्युचुअल फण्डमा जोखिम छैन । तर नाफा भने राम्रो छ । तर पनि सर्वसाधारण आकर्षित हुन सकेनन् । हामीले म्युचुअल फण्ड के हो भन्ने बुझाएका मात्र छैनौं, समग्र वित्तीय साक्षरताका लागि अभियान पनि सञ्चालन गरिरहेका छौं । तर पर्याप्त हुन सकेन । धितोपत्र बोर्डले पनि संस्थागत सामाजिक उत्तरदायित्व (सीएसआर)अन्तर्गत वित्तीय साक्षरताका काममा खर्च गर भनेकाले हामीले समय समयमा विभिन्न निकायको सहयोग र सहकार्यमा यस्ता गतिविधि गर्दै आएका छौं । यस्तै मर्चेन्ट बैंकर्स एशोसिएशन र धितोपत्र बोर्डको अगुवाइमा म्युचुअल फण्डबारे अभियान चलाउने योजनाअनुसार काम भइरहेको छ ।

म्युचुअल फण्डको लगानी गर्न पाउने क्षेत्र एकदमै कम रहेको देखिन्छ । अहिलेको अवस्थामा लगानीका क्षेत्र थप गर्नुपर्ने आवश्यकता कति देख्नुभएको छ ? अनि कुन कुन क्षेत्रमा थप गर्दा राम्रो होला ?
अहिलेको कुरा गर्ने हो भने हाम्रो मुख्य लगानी शेयर बजारमै छ । हामीले ५० प्रतिशत त मुद्दतीमा राख्न पाउँछौं । अरू क्षेत्रअन्तर्गत डिबेन्चर र सरकारी बन्डमा लगानी गर्ने हो । यसबाहेक हामीले लगानी गर्ने अरू क्षेत्र नै छैनन् । हामीले लगानी गर्न चाहेको त धितोपत्र बजार नै हो । बैंक तथा वित्तीय संस्थाले नै लगानीकर्तालाई ५ देखि ६ प्रतिशत मुनाफा दिइरहेका छन् । अब वास्तविक क्षेत्र (रियल सेक्टर)का कम्पनीहरू धितोपत्र बजारमा आउनुपर्दछ । यसले अर्को अवसर पनि सृजना गर्न सक्दछ ।

के कस्तो नीति भइदिए भोलिका दिनमा म्युचुअल फण्डको बजार राम्रो हुन्छ, अनि काम गर्न सजिलो हुन्छ ?
पहिलो कुरा त जनचेतनाका लागि नियामक र यो क्षेत्रमा रहेका मर्चेन्ट बैंकहरूले काम गर्नैपर्ने अवस्था छ । साथै जसरी बीमा गर्दा कर छूट पाइन्छ, त्यसरी नै म्युचुअल फण्डमा लगानी गर्दा किन नदिने भनेर हामीले भन्दै आएका छौं । ५० हजार रुपैयाँसम्म म्युचुअल फण्डमा लगानी गर्नेहरूलाई करयोग्य आयमा छूटको सुविधा दिने हो भने यस क्षेत्रमा सजिलै आकर्षण बढ्न सक्छ । यस्तो सुविधापछि सर्वसाधारणको आकर्षण म्युचुअल फण्डमा हुन्छ । म्युचुअल फण्डमा लगानी बढ्नु पूँजीबजारमा पैसा आउनु हो । यसले सबै क्षेत्र चलायमान हुन्छ । अनि नाफाबाट प्राप्त हुने कर राष्ट्रको ढुकुटीमा जम्मा हुन्छ ।

त्यसो भए म्युचुअल फण्ड पनि लगानीको क्षेत्र हो भन्ने कुरा अब कसरी अघि बढाउने ? यसका लागि सञ्चार जगत्ले के गरिदिए हुन्थ्यो भन्ने लाग्छ ?
म्युचुअल फण्डबारे पत्रपत्रिकामा आइरहेका केही कुराले गर्दा लगानीकर्ता डराएको हो कि जस्तो पनि लाग्दछ । त्यो के हो भने धेरैले म्युचुअल फण्डको प्रतिइकाई मूल्य १० रुपैयाँ रहेकोमा घटेर ९ रुपैयाँ भयो भन्दैमा लगानीकर्ता डराइरहेको अवस्था छ । अझ कतिपयले त म्युचुअल फण्डलाई कम्पनीको आईपीओ ठानेर १ हजार रुपैयाँको १०० इकाई मात्र खरीद गर्ने गरेका छन् । उनीहरूले धेरै इकाई खरीद गर्‍यो भने यसले दीर्घकालमा राम्रो प्रतिफल दिन्छ भन्ने बुझेका छैनन् । अहिले त नेपालको शेयर बजार धेरै तल आएर घुमिरहेको छ । बजार ३० देखि ४० प्रतिशत तल आउँदा पनि म्युचुअल फण्डको न्याभ भने १२ देखि १५ प्रतिशत मात्र घटेको छ । त्यो भनेको म्युचुअल फण्ड धेरै सुरक्षित तहमा छ भन्ने संकेत पनि हो । अब धितोपत्र बजार केही माथि गयो भने म्युचुअल फण्डको न्याभ स्वाभाविक रूपमा १० रुपैयाँभन्दा माथि गइहाल्छ । धितोपत्र बजारमा १ लाख रुपैयाँ लगानी गर्दा घटेर ६० हजार रुपैयाँ भएको थाहा नपाएझैं गर्ने व्यक्तिहरूले १० रुपैयाँ इकाईको म्युचुअल फण्ड घटेर ९ रुपैयाँ हुँदा व्यापक हल्ला गर्छन् । यस्तो हल्लाका कारण पनि समस्या आएको हो । बजार घटबढ त हुन्छ नै । तैपनि नेपालका सबैजसो म्युचुअल फण्डले औसतमा २० देखि २५ प्रतिशत प्रतिफल दिइरहेका छन् ।

म्युचुअल फण्डबारे थप केही भन्नु छ ?
अहिले बजारमा खुलामुखी प्रकृतिका ६ ओटा म्युचुअल फण्ड छन् । यस्तै अरू पनि बजारमा आउँदै छन् । खुलामुखी म्युचुअल फण्ड दोस्रो बजारमा दैनिक खरीद र विक्री गर्न सकिने भएकाले यसमा सर्वसाधारणको आकर्षण बढ्छ नै । अब आगामी दिनमा संस्थागत कम्पनीहरू पनि खुलामुखी प्रकृतिको म्युचुअल फण्डमा आउनुपर्दछ । बीमा, बैंक तथा वित्तीय संस्थाहरू यसअघि बन्दमुखी म्युचुअल फण्डमा पहिला नै आइसकेका छन् । राष्ट्र बैंकले नै खुलामुखी म्युचुअल फण्डमा लगानी गर्न सक्ने प्रावधान ल्याइदियो भने संस्थागत कम्पनीहरू आउँछन् भन्ने लाग्छ ।

प्रतिक्रिया [0]