प्रवीर ददेल
मङ्सिर १८, रुकुम । गुरिल्ला पदमार्गमा पर्यटकको आगमन बढेको छ । १० वर्षे सशस्त्र द्वन्द्वको क्रममा गुरिल्ला हिड्ने बाटोमा पर्यटकको आगमन बढेको हो । केही समय अघिसम्म सुनसान देखिने गुरिल्ला पदमार्गमा पर्यटकको चहलपहल बढ्न थालेको स्थानीयले बताएका छन् । त्रिवेणी गाउँपालिका ८ खाराका स्थानीयबासी भिमबहादुर खड्काका अनुसार पछिल्लो समय आन्तरिक तथा बाह्य पर्यटकको आगमन वढेको छ । दैनिक जसो दर्जनभन्दा बढी पर्यटक गुरिल्ला पदमार्गमा हिड्ने गरेको उनले बताए ।
रुकुम, म्यादी, वाग्लुङ र रोल्पा जिल्लालाई समेटर गुरिल्ला पदमार्ग निर्माण गरिएको छ । पर्यटन प्रवद्र्धन गर्ने उद्देश्यले १० वर्षे माओवादी जनयुद्ध प्रभावित क्षेत्रलाई समेटेर गुरिल्ला पदमार्ग निमार्ण गरिएको हो । सरकार र तत्कालीन माओवादी द्वन्द्वका कारण प्रख्यात बनेका रुकुम, रोल्पा, म्याग्दी बागलुङलगायतका जिल्लाका ग्रामीण बस्तीहरूलाई लक्षीत गरेर नेपाल पर्यटन बोर्ड, प्रकृति संरक्षण कोष र जिल्ला समन्वय समिति रुकुमको पहलमा गुरिल्ला पदमार्ग नाम सहित नयाँ रुट तयार गरेपछि द्वन्द्वग्रस्त क्षेत्रमा पर्यटकको आगमण बढेको स्थानीयले बताएका छन् ।
द्वन्द्वबाट प्रभावित क्षेत्रका बासिन्दाको आर्थिक स्तर उकास्न र विदेशी पर्यटनलाई युद्धकालिन दिनचर्या, बिटक बस्तीको जनजीवन र मगर संस्कृतिको अनुभव दिलाउन गुरिल्ला पदमार्ग नामक नयाँ रुट तयार गरिएको जिल्ला पर्यटन बोर्डका अध्यक्ष तथा स्थानीय समन्वय अधिकारी माधवप्रसाद शर्माले जानकारी दिएका छन् । उनले भने, ‘द्वन्द्वकालमा गुरिल्ला हिड्ने बाटोमा पर्यटको आगमन बढेको छ ।’
गुरिल्ला पदमार्गमा म्याग्दीको पश्चिम व्यापारी केन्द्र दरवाङ, ताकम, धारापानी, मुना हुँदै बागलुङ सिमाना, ढोरपाटन सिकार आरक्षण हुँदै रुकुम जिल्लाको तकसेरा, सिस्नेहिमाल, चुनवाङ हुँदै रोल्पाको सुलिचौरसम्म रहेको छ ।’ पदमार्गमा अधिकांश मगर बस्ती रहेका छन् । मगर र अन्य समुदायको संस्कृति, प्राकृतिक सम्पदा, हिमश्रृङ्खला, ग्रामीण जीवनशैली, स्थानियबासीको द्वन्द्वकालको अनुभव पदमार्गको मुख्य आर्कषण रहेको छ । रुटका अधिकांश क्षेत्र तत्कालिन माओवादीको सेल्टर मानिन्छ ।
गुरिल्ला पदमार्गको स्थापना भएपछि द्वन्द्वबाट पीडित जनताहरूले आफनो दिनचर्या विदेशी तथा स्वदेशी पाहुनाहरूसगँ साट्न पाउने भएका हुन । द्वन्द्वको घाउमा मलम लगाउन सरकारले स्थापना गरेको गुरिल्ला पदमार्गले स्थानियबासीलाई शान्तिको आभास हुने त्रिवेणी गाउँपालिका–८ खाराका भिमे ओलीले जानकारी दिए । उनि भन्छन्, ‘लडाकु हिड्ने बाटोमा पर्यटक हिड्न थालेका छन् ।’ गुरिल्ला पदमार्गको स्थापना भएपनि यस क्षेत्रका स्थानियबासीलाई यसको महत्वको बारेमा खासै जानकारी नभएको बुढाले बताए । यसको लागि सरोकारवाला निकायले विशेष ध्यान दिन जरुरी छ । स्थानीयबासीलाई यसको महत्वको बारेमा तालिम, पर्यटन संस्कार र सीपको विकासका साथै गाँउगाँउमा होमस्टेको अवधारणाको विकास गनुपर्ने देखिन्छ ।
समय अनुकूल २७, १९ र १४ दिनका तिनवटा प्याकेजमा गुरिल्ला पदमार्गमा भ्रमण गर्न सकिन्छ । ग्रामीण पर्यटनको सम्भावना भएको यो पदमार्गको प्रचार– प्रसारको लागि नक्सा र गाईड बुक तयार गरिएको छ ।
गुरिल्ला पदयात्राको क्रममा हिमाल, जङ्गल, नदि, छहरा, ग्रामीण बस्ती, जङ्गली जनावर र पन्क्षीको अवलोकन गर्न सकिन्छ । पदयात्रामा धौलागिरी, सिस्ने हिमाल, अन्नपुर्ण, चुरे क्षेत्र, पुथालगायतका हिमाल हेर्न पाईन्छ ।
नेपालको एक मात्र सिकार आरक्षण ढोरपाटन सिकार आरक्ष क्षेत्रमा पर्ने ४ हजार ६० मिटरको उचाईमा रहेको फागुने लेक समेत गुरिल्ला पदमार्गमा समेटिएको छ । पदयात्राको क्रममा ढोरपाटन सिकार आरक्षण हुँदै जानुपर्ने भएकाले नाउर, घोरल, झारल, हिमचितुवा, डाँफेलगायतका पशुपन्क्षी हेर्न पाईन्छ । यसैगरी देशमा चलेको १२ वर्षे सशस्त्र द्वन्द्वले ग्रामीण बस्तीमा पारेको प्रभाव र असरहरूलाई नियाल्न पाईन्छ । रुकुम र सल्यानको बीचमा पर्ने खोला बजारबाट शुरु हुने यस पदयात्रामा द्वन्द्वका डामहरू अवलोकन गदै स्थानीयको भोगाईहरूलाई बुझ्न सकिने भएकाले यो पदयात्रा रमाईलो र रमणीय पदयात्रा भएको वुद्धीजिवीको भनाई छ ।
प्रवीर ददेल
मङ्सिर १८, रुकुम । गुरिल्ला पदमार्गमा पर्यटकको आगमन बढेको छ । १० वर्षे सशस्त्र द्वन्द्वको क्रममा गुरिल्ला हिड्ने बाटोमा पर्यटकको आगमन बढेको हो । केही समय अघिसम्म सुनसान देखिने गुरिल्ला पदमार्गमा पर्यटकको चहलपहल बढ्न थालेको स्थानीयले बताएका छन् । त्रिवेणी गाउँपालिका ८ खाराका स्थानीयबासी भिमबहादुर खड्काका अनुसार पछिल्लो समय आन्तरिक तथा बाह्य पर्यटकको आगमन वढेको छ । दैनिक जसो दर्जनभन्दा बढी पर्यटक गुरिल्ला पदमार्गमा हिड्ने गरेको उनले बताए ।
रुकुम, म्यादी, वाग्लुङ र रोल्पा जिल्लालाई समेटर गुरिल्ला पदमार्ग निर्माण गरिएको छ । पर्यटन प्रवद्र्धन गर्ने उद्देश्यले १० वर्षे माओवादी जनयुद्ध प्रभावित क्षेत्रलाई समेटेर गुरिल्ला पदमार्ग निमार्ण गरिएको हो । सरकार र तत्कालीन माओवादी द्वन्द्वका कारण प्रख्यात बनेका रुकुम, रोल्पा, म्याग्दी बागलुङलगायतका जिल्लाका ग्रामीण बस्तीहरूलाई लक्षीत गरेर नेपाल पर्यटन बोर्ड, प्रकृति संरक्षण कोष र जिल्ला समन्वय समिति रुकुमको पहलमा गुरिल्ला पदमार्ग नाम सहित नयाँ रुट तयार गरेपछि द्वन्द्वग्रस्त क्षेत्रमा पर्यटकको आगमण बढेको स्थानीयले बताएका छन् ।
द्वन्द्वबाट प्रभावित क्षेत्रका बासिन्दाको आर्थिक स्तर उकास्न र विदेशी पर्यटनलाई युद्धकालिन दिनचर्या, बिटक बस्तीको जनजीवन र मगर संस्कृतिको अनुभव दिलाउन गुरिल्ला पदमार्ग नामक नयाँ रुट तयार गरिएको जिल्ला पर्यटन बोर्डका अध्यक्ष तथा स्थानीय समन्वय अधिकारी माधवप्रसाद शर्माले जानकारी दिएका छन् । उनले भने, ‘द्वन्द्वकालमा गुरिल्ला हिड्ने बाटोमा पर्यटको आगमन बढेको छ ।’
गुरिल्ला पदमार्गमा म्याग्दीको पश्चिम व्यापारी केन्द्र दरवाङ, ताकम, धारापानी, मुना हुँदै बागलुङ सिमाना, ढोरपाटन सिकार आरक्षण हुँदै रुकुम जिल्लाको तकसेरा, सिस्नेहिमाल, चुनवाङ हुँदै रोल्पाको सुलिचौरसम्म रहेको छ ।’ पदमार्गमा अधिकांश मगर बस्ती रहेका छन् । मगर र अन्य समुदायको संस्कृति, प्राकृतिक सम्पदा, हिमश्रृङ्खला, ग्रामीण जीवनशैली, स्थानियबासीको द्वन्द्वकालको अनुभव पदमार्गको मुख्य आर्कषण रहेको छ । रुटका अधिकांश क्षेत्र तत्कालिन माओवादीको सेल्टर मानिन्छ ।
गुरिल्ला पदमार्गको स्थापना भएपछि द्वन्द्वबाट पीडित जनताहरूले आफनो दिनचर्या विदेशी तथा स्वदेशी पाहुनाहरूसगँ साट्न पाउने भएका हुन । द्वन्द्वको घाउमा मलम लगाउन सरकारले स्थापना गरेको गुरिल्ला पदमार्गले स्थानियबासीलाई शान्तिको आभास हुने त्रिवेणी गाउँपालिका–८ खाराका भिमे ओलीले जानकारी दिए । उनि भन्छन्, ‘लडाकु हिड्ने बाटोमा पर्यटक हिड्न थालेका छन् ।’ गुरिल्ला पदमार्गको स्थापना भएपनि यस क्षेत्रका स्थानियबासीलाई यसको महत्वको बारेमा खासै जानकारी नभएको बुढाले बताए । यसको लागि सरोकारवाला निकायले विशेष ध्यान दिन जरुरी छ । स्थानीयबासीलाई यसको महत्वको बारेमा तालिम, पर्यटन संस्कार र सीपको विकासका साथै गाँउगाँउमा होमस्टेको अवधारणाको विकास गनुपर्ने देखिन्छ ।
समय अनुकूल २७, १९ र १४ दिनका तिनवटा प्याकेजमा गुरिल्ला पदमार्गमा भ्रमण गर्न सकिन्छ । ग्रामीण पर्यटनको सम्भावना भएको यो पदमार्गको प्रचार– प्रसारको लागि नक्सा र गाईड बुक तयार गरिएको छ ।
गुरिल्ला पदयात्राको क्रममा हिमाल, जङ्गल, नदि, छहरा, ग्रामीण बस्ती, जङ्गली जनावर र पन्क्षीको अवलोकन गर्न सकिन्छ । पदयात्रामा धौलागिरी, सिस्ने हिमाल, अन्नपुर्ण, चुरे क्षेत्र, पुथालगायतका हिमाल हेर्न पाईन्छ ।
नेपालको एक मात्र सिकार आरक्षण ढोरपाटन सिकार आरक्ष क्षेत्रमा पर्ने ४ हजार ६० मिटरको उचाईमा रहेको फागुने लेक समेत गुरिल्ला पदमार्गमा समेटिएको छ । पदयात्राको क्रममा ढोरपाटन सिकार आरक्षण हुँदै जानुपर्ने भएकाले नाउर, घोरल, झारल, हिमचितुवा, डाँफेलगायतका पशुपन्क्षी हेर्न पाईन्छ । यसैगरी देशमा चलेको १२ वर्षे सशस्त्र द्वन्द्वले ग्रामीण बस्तीमा पारेको प्रभाव र असरहरूलाई नियाल्न पाईन्छ । रुकुम र सल्यानको बीचमा पर्ने खोला बजारबाट शुरु हुने यस पदयात्रामा द्वन्द्वका डामहरू अवलोकन गदै स्थानीयको भोगाईहरूलाई बुझ्न सकिने भएकाले यो पदयात्रा रमाईलो र रमणीय पदयात्रा भएको वुद्धीजिवीको भनाई छ ।
पेट्रोल–डिजेलको मूल्य घट्यो
‘ग्लोबल रिच अष्ट्रेलियन एजुकेसन फेयर’ माघ ५ बाट, अष्ट्रेलियाका २५ बढी युनिभर्सिटीका प्रतिनिधि आउने
जलविद्युत कम्पनीका शेयरमा लगानीकर्ताको आकर्षण, एक महीनामा १९.६४ % बढ्यो परिसूचक
माघे सङ्क्रान्तिको दिन टुँडिखेलमा भीडमा च्यापिएर ११ जना घाइते
लक्ष्मी सन्राइज बैंकको २३औं साधारण सभा
बाटोले विकासको सम्भावना खुलेको छ : अर्थमन्त्री डा. महत
३८ करोडले घट्यो चिया निकासी
पाँच महीनामा निर्जीवन बीमा कम्पनीले आर्जन गरे १५ अर्ब ७२ करोडभन्दा बढी बीमाशुल्क
कृषिमा लगानीको तयारी गर्दै भाटभटेनी
नृसिंहधाम, जहाँ बन्नेछ नेपालको पहिलो पानीमुनिको मन्दिर ! [तस्वीरहरू]
विद्युतीय तार भूमिगत : साढे २ वर्षमा सक्नुपर्ने काम ४ वर्षमा पनि सकिएन