नेपाल–चीनबीच यातायात तथा पारवहन सम्झौता : प्रोटोकललाई अन्तिम रूप दिन वार्ता हुँदै
Aug 31, 2018
 
समाचार
काठमाडौं । नेपाल–चीनबीच भएको यातायात तथा पारवहन सम्झौताको प्रोटोकललाई अन्तिम रूप दिन दुई देशबीच वार्ता हुने भएको छ । उद्योग, वाणिज्य तथा आपूर्ति मन्त्रालयका अनुसार आउँदो मङ्गलवारदेखि बिहीवारसम्म दुई देशबीच काठमाडौंमा वार्ता हुने भएको हो ।
मन्त्रालयका सहसचिव नवराज ढकालका अनुसार वार्ताका निम्ति नेपाल सरकारले सबै तयारी पूरा गरेको छ । वाणिज्य मन्त्रालयका सचिव चन्द्रकुमार घिमिरेले वार्ता टोलीको नेतृत्व गर्नेछन् । टोलीमा मन्त्रालयको तर्फबाट सहसचिव रविशङ्कर सैंजुलगायत सहभागी हुने बताइएको छ । यसअघि असारको अन्तिम साता बेइजिङमा प्रोटोकललाई अन्तिम रूप दिनेबारे दुई देशबीच छलफल भएको थियो ।
२०७२मा केपी शर्मा ओली प्रधानमन्त्री भएको बेला चीन भ्रमणका क्रममा सोसम्बन्धी सम्झौता भए पनि प्रोटोकलमा सहमति जुट्न सकेको थिएन । सहमति नजुट्दा सम्झौता कार्यान्वयनमा आशङ्का उब्जिएको थियो । तर, दोस्रोपटक प्रधानमन्त्री भएपछि ओली चीन भ्रमणमा गएको बेला पहिले भएको उक्त सम्झौतालाई यथाशक्य कार्यान्वयनमा ल्याउनेबारे दुई देशबीच सहमति भएको थियो । सोपश्चात् दुई देशबीच वार्ता टोली गठन गरी यसबारे बारम्बार छलफल भएको थियो । लामो छलफलपछि चीन यससम्बन्धी सम्झौतालाई कार्यान्वयनमा ल्याउन सहमत भएको देखिन्छ ।
प्रोटोकल निर्माण भएपछि नेपालका लागि तेस्रो मुलुकसँग व्यापार गर्न अर्को बाटो खुल्नेछ । अहिले भारतसँग मात्रै नेपालले समुद्रसम्मका पहुँचका लागि त्यस्तो सम्झौता गरेको छ । मन्त्रालयका अनुसार चीनसँग हुन लागेको वार्तामा ६ ओटा बन्दरगाह दिनुपर्ने प्रस्ताव गरिनेछ ।
उक्त ड्राफ्टमा ‘बेल्ट एण्ड रोड इनिसिएटिभ्स’ (बीआरआई) का लागि पूर्वाधार निर्माण तथा द्विपक्षीय कारोबार बैङ्किङ प्रणालीमार्फत गर्नेबारे उल्लेख छ । वैकल्पिक व्यापारिक मार्ग खोल्ने, नेपालमा निःशुल्क व्यापार क्षेत्र र विशेष आर्थिक क्षेत्र, निर्यात संशोधन क्षेत्र स्थापना गर्ने तथा कच्चा पदार्थ आयातमा अतिरिक्त शुल्क घटाउने विषयमा पनि सहमति गरिने मन्त्रालयले बताएको छ ।
ड्राफ्टमा तातोपानी नाका खोल्ने, पारवहन तथा यातायात सम्झौता कार्यान्वयन गर्ने एवम् स्वतन्त्र व्यापार सम्झौताका लागि संयुक्त सम्भाव्यता अध्ययनलाई अन्तिम रूप दिनेबारे पनि छलफल चल्नेछ । दुई देशबीच व्यापार, पारवहन तथा लगानीका क्षेत्रमा समझदारी बढाउन अन्तरदेशीय संयन्त्र स्थापना गर्ने विषय पनि ड्राफ्टमा उल्लेख रहेको मन्त्रालय स्रोतको दाबी छ ।
सहमति हुन लागेका विषयहरू
नेपाललाई ६ ओटा बन्दरगाह दिने प्रस्ताव
बीआरआईका लागि पूर्वाधार निर्माण तथा द्विपक्षीय कारोबार बैङ्किङ प्रणालीमार्फत गर्ने
पारवहन तथा यातायात सम्झौता कार्यान्वयन गर्ने
स्वतन्त्र व्यापार सम्झौताका लागि संयुक्त सम्भाव्यता अध्ययनलाई अन्तिम रूप दिने
नेपालमा निःशुल्क व्यापार क्षेत्र र विशेष आर्थिक क्षेत्र, निर्यात संशोधन क्षेत्र स्थापना गर्ने तथा कच्चापदार्थ आयातमा अतिरिक्त शुल्क घटाउने
तातोपानी नाका खोल्ने, हुम्लाको पुलान–यारी, मुस्ताङको लिजी–नेचुङ, ताप्लेजुङको रिवु–ओलाङचुङगोला र सङ्खुवासभाको चेन्ताङ–किमाथाङ्का नाकामा सुक्खा बन्दरगाह निर्माण गर्ने
वैकल्पिक व्यापारिक मार्ग खोल्ने, दुई देशबीच व्यापार, पारवहन तथा लगानीका क्षेत्रमा समझदारी बढाउन अन्तरदेशीय संयन्त्र स्थापना गर्ने