काठमाडौं । १९ जीवन बीमा कम्पनीमध्ये १३ ओटा कम्पनीले आप्mना ग्राहक (बीमित) लाई दिने बोनसदर सार्वजनिक गरेका छन् । कम्पनीहरूले आर्थिक वर्ष (आव) २०७४/७५ का लागि बीमा समितिबाट स्वीकृत बोनसदर सार्वजनिक गरेका हुन् । बोनसदर सार्वजनिक गर्ने कम्पनीमध्ये सात नयाँ कम्पनी छन् । जीवन बीमा बजारमा नयाँ कम्पनी १० ओटा छन् । त्यसमध्ये महालक्ष्मी लाइफ इन्स्योरेन्स हालैमात्र सञ्चालनमा आएकाले बोनसदर सार्वजनिक गर्ने समय आएको छैन । बोनसदर सार्वजनिक गर्न बाँकी कम्पनीहरूमा युनियन, रिलायवल, प्राइम, एशियन र राष्ट्रिय बीमा संस्थान छन् ।
मुनाफा, बीमालेखको संख्या, पोलिसी ल्याप्स, सम्भावित जोखीम लगायतका आधारमा कम्पनीहरूले बीमांकीय मूल्यांकन अमार्फत प्रत्येक वर्ष बोनसदर निर्धारण गर्नुपर्छ । बोनसदर हरेक वर्ष परिवर्तन भएको पाइन्छ । यो प्रतिहजारमा गणना हुन्छ । कम्पनीको पोलिसी र बीमा अवधिको आधारमा विभिन्न बीमालेखको बोनसदर फरक फरक हुनसक्छ । बोनसदर कायम गर्दा भने बीमितले तिरेको बीमाशुल्कले कुनै प्रभाव पार्दैन । बीमितको बीमांकको आधारमा नै प्रत्येक वर्ष तोकिएको बोनस रकम पाउन सक्छन् । बीमा अवधि सकिएपछि बीमितले बीमांकसहित प्रत्येक वर्ष आर्जित बोनस रकम एकमुष्ट पाउँछन् ।
कम्पनीहरूले बीमालेखको प्रकार र बीमा अवधिका आधारमा छुट्टाछुट्टै बोनसदर सार्वजनिक गरेका छन् । उनीहरूले न्यूनतम रू. २० देखि अधिकतम ८७ रुपैयाँसम्मको (प्रतिहजारमा) रेन्जमा बोनसदर सार्वजनिक गरेको देखिन्छ । नयाँ कम्पनीहरूले भने न्यूनतम रू. २० देखि अधिकतम ७० रुपैयाँसम्मको रेन्जमा बोनसदर सार्वजनिक गरेको समितिको तथ्यांकले देखाउँछ ।
घोषित बोनसदरमध्ये सबैभन्दा बढी गुराँस लाइफ इस्योरेन्सको छ । गुराँस लाइफले प्रतिहजार ८७ रुपैयाँसम्म बोनस दिने घोषणा गरेको छ । गुराँसले २५ वर्ष वा सोभन्दा बढी अवधि भएको बीमालेखमा उक्त रकम बराबरको बोनस दिनेछ । यसअघि नेपाल लाइफ, एशियन लाइफ र एलआईसी नेपालले सर्वाधिक बोनसदर घोषणा गरेका थिए । यसपटक गुराँस ती कम्पनीलाई पछि पार्दै बीमाबजारकै सर्वाधिक बोनसदर घोषणा गर्न सफल भएको छ । कम्पनीहरूले २५ वर्षभन्दा बढी बीमाअवधि भएका बीमालेखहरूमा उच्च बोनस दर तोकेका छन् । लामो बीमाअवधिको बीमालेखबाट कम्पनीलाई बढी फाइदा हुने कारण बोनस पनि बढी दिने गरेको कम्पनीहरूको भनाइ छ ।
धेरैजसो ग्राहकले भने १५ देखि २० वर्ष अवधिका बीमालेख बढी खरीद गर्र्ने गरेका छन् । कम्पनीहरूले आफ्नो अधिकतम बोनसदरलाई मात्र प्राथमिकतामा राखेर प्रचार गर्दा ग्राहकमा भ्रम सृजना भएको विज्ञहरू बताउँछन् । कम्पनीहरूले मिडिया मार्फत यसको प्रचार गर्दा विस्तृत रूपमा जानकारी दिनुपर्ने बीमा विज्ञ भोजराज शर्माको भनाइ छ ।
बढ्दै छ बोनसदर
बीमा व्यवसाय र कम्पनीहरूको मुनाफा बढेसँगै बोनसदर पनि बढ्दै गएको छ । आव २०६८/६९ मा सीमित कम्पनीबाहेक अधिकांश कम्पनीले प्रतिहजार रू. ५० सम्म मात्र बोनस घोषणा गरेका थिए । तर, आव २०७४÷७५ सम्म आउँदा सबै कम्पनीको अधिकतम बोनसदर रू. ७० भन्दा माथि पुगेको छ ।