बैंकको साइबर सुरक्षा सम्बन्धी निर्देशिका जारी गर्दै राष्ट्र बैंक

थप एक चिनियाँ ह्याकर सहित तीन नेपाली पक्राउ

मिलन विश्वकर्मा

काठमाडौं । चिनियाँ ह्याकरको एक समूहले शनिवार नेपालका केही बैंकको डेटा ह्याक गरी विभिन्न एटीएममार्फत करोडौ रुपैयाँ झिकेको घटनापछि बैंकको साइबर सुरक्षा नियमन तर्फ नेपाल राष्ट्र बैंक सक्रिय भएको छ । 

केन्द्रीय बैंकले बैंकहरूको साइवर सुरक्षा सम्बन्धी निर्देशिका जारी गर्ने तयारी पनि शुरू गरेको छ । राष्ट्र बैंकका भुक्तानी प्रणाली विभागका प्रमुख बमबहादुर मिश्रका अनुसार शनिवारको घटनाको अनुसन्धान टुंगोमा पुग्नासाथ केन्द्रीय बैंकले साइबर सुरक्षा सम्बन्धी निर्देशिका ल्याउनेछ । ‘२०७२ सालको भूकम्पले घर निर्माणको मापदण्ड बनाउन सिकाएजस्तै शनिवारको घटनाले हामीलाई साइबर सुरक्षा सम्बन्धी पाठ सिकाएको छ । यो घटनालाई टुंगोमा पुर्‍याए लगत्तै बैंकको साइवर सुरक्षा सम्बन्धी कडा निर्देशन जारी गर्छाैं,’ उनले भने । शनिवारको घटनाबारे अनुसन्धान गर्न राष्ट्र बैंकद्वारा गठित समितिका संयोजक समेत रहेका मिश्रका अनुसार सो समितिले यस घटनाको प्रारम्भिक अध्ययन प्रतिवेदन मंगलवार बेलुका वा बुधवारसम्म तयार पार्नेगरी काम गरिरहेको छ । 

राष्ट्र बैंकले सोमवार नेपाल इलेक्ट्रोनिक पेमेन्ट सिस्टम्स लिमिटेड (नेप्स) लाई ह्याक मार्फत भएको कारोबारको फरेन्सिक ल्याब टेस्ट गर्न पत्र पठाएको छ । फरेन्सिक ल्याब टेस्ट गर्न १० दिनसम्म लाग्ने र त्यसको रिपोर्ट आएपछि यस घटनाबारे विस्तृत जानकारी हुने राष्ट्र बैंकको भनाइ छ । ‘नेपालमा यो सुविधा छैन, त्यसैले सिंगापुर र मुम्बईका विज्ञबाट यस्तो टेस्ट गराउने तयारी रहेको छ,’ मिश्रले बताए ।

सुरक्षा निम्ति तात्कालिक रणनीति
शनिवार ह्याकरले करोडौं रकम झिकेपछि बैंकहरूले सुरक्षाका निम्ति तात्कालिक रणनीति अपनाएका छन् । दशैं नजीक आएकोले ग्राहकलाई अप्ठ्यारो नहुने गरी आन्तरिक रूपमा सुरक्षाका गतिविधि सुदृढ गरिएको राष्ट्र बैंंकको भनाइ छ । 

विशेषगरी नेप्सको नेटवर्कमा रहेका एटीएम कार्डलाई अन्य नेटवर्कको एटीएम बुथमा प्रयोग गर्न नमिल्ने बनाइएको छ । अहिले नबिल बैंक, नेपाल इन्भेष्टमेन्ट बैंक र नेप्सको नेटवर्कमा नेपालका बैंकहरूका एटीएम कार्ड जारी भएका छन् । साथै, एटीएमबाट बढी रकम झिकेको अवस्थामा सतर्कता अपनाइएको छ । समय समयमा एटीएमबाट भएका कारोबारहरूको पनि नियमन गर्ने गरेको कुमारी बैंकका प्रमुख कार्यकारी अधिकृत (सीईओ) सुरेन्द्र भण्डारीले बताए । 

तीन नेपाली सहित थप एक चिनियाँ पक्राउ 

शनिवार नेपालका एटीएमको नेटवर्क ह्याक गरी करोडौं रकम झिकेका चिनियाँ ह्याकरले ठमेलस्थित डेस्को मनी एक्सचेन्जमा झन्डै ३० लाख रुपैयाँ सटही गरेको पत्ता लागेको छ । 

प्रहरीले गैरकानूनी रूपमा पैसा सटही गर्ने सो मनी एक्सचेन्जका सञ्चालक देवनाथ लामिछाने, नेपाल मनी एक्सचेन्जका सञ्चालक रोशन प्रधान श्रेष्ठ र म्यानेजर रेवती दवाडीलाई सोमवार पक्राउ गरेको छ । उनीहरूले २९ लाख ९९ हजार नेपाली रुपैयाँ साटी २५ हजार ८६२ अमेरिकी डलर चिनियाँ ह्याकरलाई दिएको प्रहरीले बताएको छ ।

फरार रहेका तीन ह्याकरमध्ये एक सु लुकलिलाई आइतवार राति पक्राउ गर्न प्रहरी सफल भएको छ । प्रहरीले आइतवार त्रिभुवन अन्तरराष्ट्रिय विमानस्थलबाट उसलाई छ हजार अमेरिकी डलर सहित पक्राउ गरेको थियो । 

महानगरीय प्रहरी परिसर टेकुले उनीहरू चारै जनालाई बैंकिङ कसुर सजाय ऐन अन्तर्गत मुद्दा अगाडि बढाएको छ । सोमवार पाटनस्थित उच्च अदालतले थप अनुसन्धानका लागि छ दिनको म्याद दिइसकेको छ । प्रहरीका अनुसार ह्याकर समूहमा आठ सदस्य छन्, जसअनुसार अभैm दुई ≈याकर फरार रहेको देखिन्छ । 

चिनियाँ ह्याकरहरूले शनिवार भिषा कार्डको नक्कली एटीएम कार्ड प्रयोग गरेर नेपालका केही एटीएम बुथबाट रू. १ करोड ७६ लाख रकम झिकेका थिए । शनिवार नै भारतमा पनि नेपालमै प्रयोग गरिएको तरीकाबाट रू. १ करोड ६८ लाख रकम झिकेको तथ्यांक भिषा कार्डले राष्ट्र बैंकलाई पठाएको थियो ।

प्रतिक्रिया [0]