कात्तिक २, काठमाडौं । ‘समृद्धिसँग जोडौं नाता सबै नेपालीको बैंक खाता’ भन्ने नाराका साथ गत वैशाखदेखि बैंकमा सबैको पहुँच पुर्याउने उद्देश्यले शुरु भएको अभियानका क्रममा ९ लाख ५६ हजार २५ ओटा खाताको संख्या थपिएको छ ।
नेपाल राष्ट्र बैंकको तथ्यांक अनुसार गत वैशाखदेखी साउनसम्ममा उक्त संख्या निक्षेप खाताको संख्या थपिएको हो । यसअघि खोलिएका निक्षेप खाताबाहेक बाँकी हरेक नेपालीको बैंकमा पहुँच पुर्याउन यो अभियान शुरु गरिएको थियो ।
उक्त खाता थपिएसँगै सो अवधिमा वाणिज्य बैंक, विकास बैंक र वित्त कम्पनीको वचत खाताको संख्या २ करोड ७८ लाख ६६ हजार ५०५ निक्षेप खाता खुलेका छन् ।
उक्त खातामध्ये अधिकांशले धेरै बैंकमा खाता खोल्ने गरेकोले दोहोरीएको बैंकरहको भनाइ छ । नेपाल बैंकर्स संघका अध्यक्ष ज्ञानेन्द्रप्रसाद ढुंगानाले यस्तो खाता जनसंख्याको आधारमा गणना गर्दा नमिल्ने र एउटै व्यक्तिको दोहोरो खाता भएको बताए ।
‘अझ बैंकहरूले साढे ३ करोडदेखि ४ करोड ओटा खाता खोल्ने लक्ष्य लिएका छन्,’ उनले भने । यसअभियान अन्तर्गत वित्तिय पहुँच पुर्याउन निःशुल्क खाता खोल्ने अभियान अन्र्तगत प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओलीका बुवा मोहनप्रसाद ओली र सासुआमा धनमाया शाक्यको नेपाल बाणिज्य बैंकमा खाता खोली चेकबुक हस्तान्तरण गरिएको थियो ।
अभियानअन्तर्गत बैंकले खाता खोल्नेहरुलाई रू.१००आफैंले जम्मा गरिदिएको र खाताको लागि ग्राहकहरुलाई कुनै शुल्क नलिएको बैंकरहरू बताउँछन् ।
तामझामका साथ उक्त अभियान शुरु गर्ने क्रममा प्रधानमन्त्री ओलीले बैंकिङ प्रणालीमा भएको आधुनिकिकरणमा आम नेपालीलाई समेट्ने भएकाले थैलीमा नगद होइन कार्ड (डेबिट/ क्रेडिट) राख्न सुझाव दिनुभएको थियो ।
सरकारले यो अभियान शूरु गरेको आधा वर्षकै बिचमा नेपाल राष्ट्र बैंक अनुसन्धान विभागले नेपालमा वित्तीय पहुँचको स्थितिबारे एक संक्षिप्त अध्ययन पनि गरेको छ ।
उक्त अध्ययनले दोहोरीएको खातालाई घटाउँदा हालसम्म कुल जनसंख्याको ६० दशमलव ९ प्रतिशतको वित्तीय पहुँच भएको तथ्यांक सार्वजनिक गरेको छ । राष्ट्र बैंकका अनुसन्धान विभागका कार्यकारी निर्देशक गुणाकर भट्टका अनुसार अध्ययनले बैंक तथा वित्तीय संस्थामा निक्षेप खाता भएको जनसंख्यालाई वित्तीय पहुँचको एउटा मानकको रुपमा लिएको छ ।
‘यसका लागि वाणिज्य बैंक, विकास बैंक र वित्त कम्पनीहरुमा रहेका नेपालीको तीनपुस्ते विवरणलाई विश्लेषण गरी एक व्यक्तिको एक भन्दा बढी रहेका खाताहरुलाई हटाएर एक व्यक्ति एक खाता हेर्दा करिब १ करोड ८० लाख निक्षेप खाता संख्या देखिएको छ ।
अध्ययन प्रतिवेदनले नेपालमा वित्तीय पहुँच तीब्र रुपमा बढ्दै गएको निचोड निकालेको छ । निक्षेप खाता संख्या उल्लेख्य वृद्धि भई २ करोड ७८ लाख र कर्जा खाताको संख्या १४ लाख ४० हजार पुगेको छ ।
प्रतिवेदनले खाताको संख्यासँगै मोवाइल बैकिङ्ग प्रयोगकर्ताको संख्या ८३ लाख ४७ हजार र जारी भएका डेविट कार्डको संख्या ६७ लाख ९ हजार पुगेको देखाएको छ ।
बैंक तथा वित्तिय संस्थाको निक्षेप खाताको अवस्था :