खिम्ती जलविद्युत् आयोजना : मिति पुग्यो, तर टुंगिएन स्वामित्व हस्तान्तरणको विषय

संयुक्त कम्पनी स्थापना हुन नै बाँकी, नयाँ पीपीए पनि अन्योलमा

मिलन विश्वकर्मा

काठमाडौं । नेपाल सरकार र प्रवर्द्धक कम्पनी हिमाल पावर लिमिटेडको पूर्वसहमति अनुसार ६० मेगावाटको खिम्ती जलविद्युत् आयोजनाको ५० प्रतिशत शेयर स्वामित्व शनिवार (असार २७) बाट नेपाल विद्युत् प्राधिकरणमा आउनुपर्ने थियो । तर, प्राधिकरण र हिमाल पावरबीच आयोजनाको स्वामित्व हस्तान्तरण बारेमा ठोस सहमति भइनसक्दा त्यसो हुन सकेन ।

खिम्तीको व्यावसायिक उत्पादन शुरू भएको २० वर्षपछि सो आयोजनाको ५० प्रतिशत शेयर विद्युत् प्राधिकरणमा हस्तान्तरण हुने सरकार र प्रवर्द्धक कम्पनीबीचको सम्झौतामा उल्लेख छ । शुक्रवार सो आयोजनाबाट विद्युत् उत्पादन भएको २० वर्ष पुग्यो ।

तर, कोरोना महामारी नियन्त्रणका लागि लगाइएको बन्दाबन्दीका कारण दुवै पक्षबीच शेयर हस्तान्तरणका बारेमा आवश्यक काम गर्न नसकिँदा विधिवत् रूपमा हस्तान्तरण हुन नसकेको हो ।

विदेशमा रहेका हिमाल पावर लिमिटेडका उच्च कर्मचारीहरू बन्दाबन्दीका कारण नेपाल आउन पाएका छैनन् । प्राधिकरण र उनीहरूबीच भर्चुअल्ली छलफल भए पनि हस्तान्तरणका बारेमा टुंगोमा पुग्न नसकेको प्राधिकरणले बताएको छ ।

बन्दाबन्दीका कारण प्राधिकरणले चैतयता नेपालमै गर्नुपर्ने काम पनि गर्न नसक्दा पूर्वनिर्धारित समयमै स्वामित्व हस्तान्तरणको प्रक्रिया पूरा हुन नसकेको ऊर्जा मन्त्रालयका प्रवक्ता प्रवीणराज अर्यालले बताए ।

स्वामित्व हस्तान्तरणको प्रक्रियालाई टुंगोमा लगाउन प्राधिकरण र प्रवद्र्धक कम्पनी दुवैको स्वामित्व हुने गरी संयुक्त कम्पनी स्थापना गर्नुपर्ने थियो । तर, संयुक्त स्वामित्वको कम्पनी अझै पनि स्थापना हुन सकेको छैन । साथै, विद्युत् खरीदविक्री दर सम्झौता (पीपीए), आयोजनाको सञ्चालन, आयोजना सम्झौतालगायत विषयमा पनि नयाँ सम्झौतासमेत हुनुपर्ने थियो ।

यी विषयमा अझै दुई पक्षबीच सहमति भइनसकेको बताइएको छ ।

स्रोतका अनुसार अहिले पीपीएका विषयमा नै प्राधिकरण र प्रवर्द्धक कम्पनीबीच सहमति हुनसकेको छैन । हिमाल पावरले हिउँदमा प्रतियुनिट ८ रुपैयाँ ४० पैसा र वर्षात्मा ४ रुपैयाँ ८० पैसामा पीपीए गरिनुपर्ने माग राखेको छ । तर, प्राधिकरणले भने सधैंभरि एउटै दर हुने गरी न्यूनतम दरमा पीपीए गर्ने अडान राखेको छ ।

त्यस्तै, संयुक्त कम्पनीको सञ्चालक समितिको सम्बन्धमा पनि सहमति जुट्न नसकेको स्रोतको दाबी छ ।

विद्युत् प्राधिकरणका प्रवक्ता प्रबल अधिकारी यी विषय अझै छलफलकै क्रममा रहेको बताउँछन् । यसका लागि ऊर्जा मन्त्रालयमा हालै एक संयुक्त सचिवस्तरीय समिति गठन गरिएको तथा सोही समितिले नै यससम्बन्धी आवश्यक प्रक्रिया अगाडि बढाउने उनको भनाइ छ ।

प्राधिकरणले स्वामित्व हस्तान्तरणका लािग विभिन्न विषयमा चार समिति बनाएर आवश्यक प्रक्रिया अगाडि बढाएको थियो । पीपीए, सम्पत्ति हस्तान्तरण समिति, वित्तीय विश्लेषण समितिलगायत विषयमा उक्त समितिहरूले तयार गरेको प्रतिवेदन प्राधिकरणको बोर्डबाट पारित भइसकेको छ ।

संयुक्त लगानी कम्पनी गठन र नयाँ पीपीए नभएसम्मका लागि भने खिम्तीको उत्पादन जारी राख्न अन्तरिम सम्झौता गरिएको छ । शनिवारदेखि नै आयोजना सञ्चालन, पीपीएलगायत विषयमा भएको म्याद सकिएको छ । त्यसैले अन्तरिम सम्झौता गरेर आयोजना सञ्चालन गर्न लागिएको हो । ‘यसअघि भएको पीपीए शनिवारदेखि नै समाप्त भएको छ । पीपीएलगायत विषयमा अहिले दुई पक्षबीच छलफल भइरहेको छ,’ प्राधिकरणका प्र्रवक्ता अधिकारीले भने ।

प्राधिकरणले यसअघि खिम्ती आयोजनासँग डलरमा पीपीए गरेको थियो । फलस्वरूप डलरको मूल्यमा आउने परिवर्तनका कारण प्राधिकरणले प्रतियुनिट २४ रुपैयाँसम्म कम्पनीलाई भुक्तानी गरेको थियो । यिनै कारणले खिम्ती आयोजना विवादितसमेत बनेको थियो । अब खिम्तीको पीपीए नेपाली रुपैयाँमा नै हुनेछ ।

हिमाल पावरले सन् २००० जुलाईदेखि सञ्चालनमा ल्याएको खिम्ती आयोजना नेपालमा निजीक्षेत्रको लगानीमा निर्माण गरिएको पहिलो जलविद्युत् आयोजना हो । यसमा बुटवल पावर कम्पनी लिमिटेड, नर्वेको स्ट्याटक्राफ्ट एसएफ, आलस्थम पावर एसलगायत कम्पनीको लगानी छ । प्रवद्र्धक कम्पनीसँगको सम्झौताअनुसार अबको ३० वर्षपछि सो आयोजनाको शतप्रतिशत स्वामित्व प्राधिकरणको नै हुनेछ ।

प्रतिक्रिया [0]