वीरगञ्ज । कोरोना संक्रमणको प्रभावले समग्र उद्योग व्यवसाय शिथिल भइरहेका बेला स्यानिटाइजरको बजार भने ह्वात्तै बढेको छ । कोरोनाको विषाणु निष्क्रिय पार्न प्रयोग गरिने स्यानिटाइजरको माग बढेपछि अधिकांश स्वदेशी औषधि उद्योगले यसको उत्पादन थालेका छन् ।
नेपाल औषधि उत्पादक संघका निवर्तमान अध्यक्ष दीपक दाहालका अनुसार अहिले ३० ओटा औषधि उद्योगले स्यानिटाइजरको व्यावसायिक उत्पादन गरिरहेका छन् । ‘कोरोना संक्रमण फैलिएपछि यसको प्रयोग बढ्यो । बजारमा माग बढेपछि औषधि अधिकांश उद्योगले उत्पादन थालेका छन्,’ दाहालले भने ।
औषधि ऐनले स्यानिटाइजरलाई औषधिको रूपमा व्याख्या गरे पनि उत्पादनमा चासो राखिएको थिएन । सरकारले २०७४ जेठमा प्रविधिजन्य स्वास्थ्य सामग्री तथा उपकरणसम्बन्धी निर्देशिका बनाएर स्यानिटाइजर उत्पादनको बाटो खोलेको थियो ।
निर्देशिकाले स्यानिटाइजरको उत्पादन मापदण्ड र गुणस्तर नियमनको जिम्मा औषधि व्यवस्था विभागलाई दिएको छ । कोरोना संक्रमण नियन्त्रणका लागि गत चैत ११ गते देशभरि बन्दाबन्दी लागू भएपछि विभागले औषधि उद्योगलाई स्यानिटाइजर बनाउन दिने निर्णय गरेको हो ।
कोरोनाको संक्रमण बढेसँगै चीन र भारतले अन्य उपचार सामग्रीसहित स्यानिटाइजरको निर्यातमा रोक लगाएपछि नेपालमा उत्पादन थलिएको हो । अहिले ती देशले निकासी खोलिसकेका छन् । ‘कोरोना महामारीसँगै स्यानिटाइजरको आयात बन्द भयो । आन्तरिक बजारमा माग बढ्न थालेपछि औषधि उद्योगहरू उत्पादनमा अग्रसर भएका छन्,’ दाहालले आर्थिक अभियानलाई भने ।
त्यसअघि बजारमा खासै माग नभएकाले औषधि उद्योगले पनि उत्पादनमा चासो लिएका थिएनन् ।
गत चैतयता स्वदेशका ४० ओटा उद्योगले स्यानिटाइजर उत्पादनको अनुमति लिइसकेको औषधि व्यवस्था विभागका प्रवक्ता सन्तोष केसीले जानकारी दिए ।
त्यसअघि प्रायः अस्पतालहरूमा मात्र उपयोग हुने स्यानिटाइजर अहिले प्रत्येक कार्यस्थलदेखि घरघरमा प्रयोग हुन थालेकाले बजार बढेको क्वेस्ट फर्मास्युटिकल्सका सञ्चालक पृथ्वीराज राजभण्डारीले बताए । कोरोना संक्रमण शुरू भएयता नेपालमा स्यानिटाइजर बजार ५० करोड रुपैयाँ बराबर पुगिसकेको उद्योगीहरूको अनुमान छ । स्यानिटाइजरको माग अझ बढ्ने अपेक्षा उनीहरूको छ । गत आर्थिक वर्ष २०७६/७७ मा भारत र चीनबाट रू. २४ करोड ५४ लाख बराबरको ५ लाख ३० हजार लिटर स्यानिटाइजर आयात भएको तथ्यांक भन्सार विभागसित छ । नेपालमा स्यानिटाइजर निर्यात गर्ने कम्पनीलाई दर्ता हुन विभागले सूचना गरेको र आठओटा कम्पनीले दर्ताका लागि आवेदन दिएको प्रवक्ता केसीले बताए ।