काठमाडौं । काठमाडौं–तराई द्रुतमार्ग (फास्ट ट्र्याक) का मुख्य संरचना सुरुङमार्ग र जटिल खालका पुल बनाउने भाखा सरेको छ । सुरुङमार्ग र पुलका आवश्यक प्रक्रिया पूरा गर्दा केही समय पर धकेलिएको भन्दै नेपाली सेनाले आगामी वैशाख वा यही चालू आर्थिक वर्ष (आव) २०७७/७८ को अन्तिमसम्ममा शुरू गरिने जानकारी दिएको छ । सेनाले तयार पारेको होलेस्टिक योजनाअनुसार पुसदेखि यी संरचना निर्माण अघि बढाउने तयारी थियो ।
कोरोना भाइरस (कोभिड–१९) संक्रमणका कारण नेपालमा समेत बन्दाबन्दी भएपछि सुरुङ निर्माणका लागि राष्ट्रिय तथा अन्तरराष्ट्रिय परामर्शदाता छनोटमा ढिलासुस्ती हुँदा कार्ययोजना पनि प्रभावित भएको सेनाको दाबी छ । यद्यपि अहिले जियोफिजिकल अनुसन्धानको स्थलगत काम सम्पन्न भइसकेको भन्दै सेनाले सुरुङमार्ग बनाउन अन्तरराष्ट्रिय निर्माण व्यवसायी छनोट गर्न मूल्याङ्कनको कार्य भइरहेको जानकारी दिएको छ ।
यो काम पुस १५ गतेसम्म सम्पन्न गरिने नयाँ कार्यतालिका तोकिएको छ । सोहीअनुसार चैत महीनासम्ममा सम्झौता सम्पन्न गरिने सेनाको भनाइ छ । कुल ७२ दशमलव ५ किलोमीटर (किमी) दूरीको उक्त द्रुतमार्गमा हाल माटो काट्ने÷पुर्ने काम ८८ प्रतिशत सम्पन्न भए पनि मुख्य काम तीनओटा सुरुङमार्ग र जटिल खाले १६ पुलसहितका अन्य पुल निर्माण शुरू नहुँदा आयोजनाको समग्र खर्चस्थिति नै प्रभावित बन्न पुगेको छ ।
आयोजनाको कुल खण्डमध्ये १७ किमी सुरुङमार्ग र पुलको भाग रहेको छ । आयोजनाको सबैभन्दा बढी खर्च हुने भाग भनेकै यी संरचनामै हो । धेरै खर्च हुने संरचना नै बन्न बाँकी रहेकाले खर्च कम हुँदा हालसम्म उक्त आयोजनामा जम्मा रू. १६ अर्ब ६६ करोड खर्च भएको छ ।
काठमाडौं–तराईलाई छोटो दूरीमा जोड्ने द्रुतमार्गको विस्तृत आयोजना प्रतिवेदन (डीपीआर) अनुसार रू. १ खर्ब ७५ अर्ब कुल लगानी रहने सो आयोजनामा खर्चस्थिति भने निकै कमजोर देखिएको छ ।
मन्त्रिपरिषद्को २०७४ वैशाख २१ गतेको निर्णयअनुसार आव २०७४/७५ देखि नेपाली सेनाले निर्माण व्यवस्थापनको जिम्मेवारी लिएको थियो । त्यसयता औपचारिक रूपमा सेनाले निर्माणको अघि बढाए पनि डीपीआर बनाउन र स्वीकृतिमा नै झन्डै २ वर्ष खर्च भयो । कोरोना भाइरस (कोभिड–१९) संक्रमणका कारण आयोजनाले गति लिन नसकेको दाबी सेनाका प्रवक्ता सन्तोषवल्लभ पौडेलको छ ।
लामो समयसम्म डीपीआर उपलब्ध नहुनु र उपलब्ध भइसकेपछि पनि स्वीकृति हुन नसक्नु तथा अन्तरराष्ट्रिय परामर्शदाताको छनोटमा हुन गएको ढिलाइ तथा कोभिड–१९ को कारण आशातीत गतिमा काम अघि बढ्न नसके सेनाको भनाइ छ । अन्तरराष्ट्रिय परामर्शदाता र सम्बद्ध टीमको आगमनका साथै जटिल मानिएका सुरुङमार्गका लागि कम्पनीहरूको सर्टलिस्टका लागि मूल्याङ्कन शुरू भएकाले आयोजनाको कामले गति लिने पौडेलको दाबी छ ।
आयोजनाको म्याद थपका लागि कुनै प्रक्रिया शुरू नगरिएको उनको भनाइ छ । उनले भने, ‘कोरोनाका कारण ६/७ महीना काममा ढिलाइ भएकाले त्यत्ति नै समय थप हुनसक्छ, तोकिएकै समयमा काम सम्पन्न गर्ने लक्ष्यमा भने यथावत् नै छौं ।’ सेनाका अनुसार चालू आवको हालसम्म ५ दशमलव १० प्रतिशत काम सम्पन्न भएको छ ।
सुरुङमार्ग निर्माणका लागि अन्तरराष्ट्रिय परामर्शदाताको परामर्शअनुसार थप ड्रिलिङ तथा परीक्षण गर्ने कार्य भइरहेको छ । यसको मूल्याङ्कन केही दिनमै सम्पन्न भई कम्पनीहरूको सर्टलिस्ट गरिने सेनाको भनाइ छ ।
पुल निर्माणका लागि पनि राष्ट्रिय परामर्शदाता छनोट मूल्याङ्कनको क्रममा रहेको छ । बेलिब्रिज निर्माणका लागि तीनओटै सुरुङखण्ड दुवैतर्पm जोड्ने गरी एप्रोच सडक निर्माण अगाडि बढाइएको सेनाले जानकारी दिएको छ ।
जुन जोगी आहे पनि कान्नै चिरेको भन्थिए हो रहेछ हामीले सेना सेना भनेको उस्को काम पनि देखियो हे पशुपतिनाथ चाडहै सकिएको हेर्न पाहु