स्पन्ज आइरनबाट बिलेट उत्पादन, स्टील उद्योगमा रू. ८४०  करोड लगानी थपिंदै

हिमा वि.क.

फागुन २४, काठमाडौं । स्वदेशमै बिलेट उत्पादन गर्न फलामे छड उद्योगलाई प्रोत्साहन गर्ने नीति सरकारले ल्याएसँगै नयाँ र पुराना स्टील उद्योगहरू खुल्न र लगानी थपिन थालेको छ ।

एउटा नयाँ स्टील उद्योगसहित हाल सञ्चालनकै क्रममा रहेका चारओटा स्टील उद्योगले स्पन्ज आइरनमा आधारित भएर बिलेट उत्पादन गर्न कुल रू। ८ अर्ब ४० करोड लगानी गर्ने भएका छन् ।

सरकारले प्रतिस्थापन विधेयकमार्फत स्पन्ज आइरनमा शून्य भन्सार दर लागू गरेपछि चालू आर्थिक वर्ष (आव) २०७८/ ७९ को यस अवधिमै उक्त लगानी फलामे छड तथा निर्माण सामग्रीको उत्पादनमा थपिने भएको छ । बिलेट तथा अन्य सामग्री उत्पादन गर्न एउटा नयाँ स्टील उद्योग सर्वात्तम स्टील्स खुल्दै छ भने अन्य चारओटा पुराना तथा सञ्चालनमै रहेका उद्योगले ठूलो लगानी थप्न लागेका हुन् ।

उद्योग विभागका अनुसार सञ्चालनमै रहेका उद्योगमध्ये काठमाडौं स्टील्स स्वस्तिक रोलिङ मिल्स, प्रिमियर स्टील, हुलास वायरले स्पन्ज आइरन आयात गरेर बिलेट उत्पादन गर्नका लागि लगानी थप्ने अनुमति लिएका छन् । उक्त लगानीका लागि विभागले स्वीकृति दिएको छ । यी उद्योगले स्पन्ज आइरनजस्ता कच्चा पदार्थ आयात गरेर बिलेट उत्पादन गर्न अनुमति लिएको विभागका निर्देशक खगेन्द्रबहादुर बस्नेतले जानकारी दिए ।

उनले यो अवधिमा स्पन्ज आइरनमा आधारित रहेर बिलेट उत्पादन गर्न लगानी र क्षमता विस्तारका लागि अनुमति लिने क्रम बढेको बताए । विभागका अनुसार सबैभन्दा धेरै लगानीमा नयाँ उद्योग सर्वोत्तम स्टील्स उद्योग स्थापना हुन लागेको छ । वातावरणीय प्रभाव मूल्यांकनको स्वीकृतिसमेत पाइसकेको यो उद्योग सौरभ ग्रूपले मधेश प्रदेशको पर्सा जिल्लामा रू। ३ अर्ब २७ करोडको लगानीमा सञ्चालनमा ल्याउने भएको छ । 

वीरगञ्ज महानगरपालिकाको मनियारीमा कम्पनीको स्वामित्वमा रहेको १५ बिगाहा जग्गामा उत्पादनमूलक उद्योग सर्वात्तम स्टील स्थापना हुन लागेको हो । वार्षिक ४ लाख ४१ हजार मेट्रिक टन उत्पादनको प्रस्ताव गर्दै कम्पनीले उद्योग विभागमा उद्योग दर्ता गरेको छ ।

कम्पनीका एक अधिकारीले स्पन्ज तथा पिग आइरनमा आधारित भएर कम्पनी स्थापना गर्न लागिएको जानकारी दिए । उक्त उद्योग सञ्चालनमा आउँदा ५३७ जनाले रोजगारी पाउनेछन् । यसमध्ये २०० जनाले उद्योग निर्माणको शुरूमा र बाँकीले उद्योग सञ्चालनको चरणमा रोजगारी पाउनेछन् । 

१५ बिगाहामध्ये २० प्रतिशत क्षेत्रफलमा मात्रै उद्योग स्थापना हुनेछ । बाँकी अन्य भागमा भने खुला क्षेत्र, हरित बगैंचा स्थापना, दुईओटा खुला पानी भण्डारण ट्यांकी, भण्डारण क्षेत्र, सवारी पार्किङका लागि उपयोग गरिने कम्पनीले उल्लेख गरेको छ । उद्योगमा फलामजन्य वस्तु उत्पादनका लागि ३० मेट्रिक टनका २ ओटा इन्डक्सन फर्नेस ९भट्टी० राखिनेछ । उक्त उद्योगलाई फलामजन्य वस्तु तथा स्टील उत्पादनका लागि २ दशमलव ५ मेगावाट बिजुली आवश्यक हुने कम्पनीले जानकारी दिएको छ ।

विभागबाट अनुमति पाएका उद्योगहरू धेरैजसो सुनसरी जिल्लामा अवस्थित छन् । काठमाडौं स्टील्स नवलपरासी, सर्वोत्तम पर्साबाहेक अन्य तीनओटा उद्योग सुनसरी जिल्लामा पर्छन् । विभागका अनुसार स्वस्तिक रोलिङले स्पन्ज आइरन आयात गरेर वार्षिक १ लाख ३० हजार मेट्रिक टन (मेटन) बिलेट तथा अन्य सामग्री उत्पादन गर्न थप रू. १ अर्ब ९३ करोड लगानी थप्ने भएको छ । 

यसैगरी, काठमाडौं स्टील्सले वार्षिक १ लाख ७७ हजार मेटन बिलेट तथा फलामजन्य सामग्री उत्पादनको लक्ष्य राखेर रू। १ अर्ब ३९ करोड लगानीको अनुमति लिएको छ । यस्तै प्रिमियर स्टीलले भने वार्षिक १ लाख ८० हजार मेटन उत्पादन लक्ष्य राखेर रू। १ अर्ब १४ करोड लगानी थप्ने स्वीकृति विभागबाट लिएको छ । साथै, हुलास वायरले वार्षिक १ लाख १२ हजार ५०० मेटन उत्पादन लक्ष्य राखेर रू। ६७ करोड लगानी थप्ने भएको छ ।

विभागको तथ्यांकअनुसार आव २०७७र७८ सम्ममा मुलुकभर ३१ ओटा फलामे छड तथा स्टील उद्योगहरू सञ्चालनमा छन् । तर, यीमध्ये ६ ओटा उद्योगले मात्रै स्पन्ज आइरन तथा स्क्रब (पत्रु) को प्रयोगबाट स्वदेशमै बिलेट उत्पादन गर्दै आएका छन् । विभागका अनुसार हाल सञ्चालनमा रहेका उद्योगको कुल वार्षिक क्षमता लगभग ३६ लाख मेटन रहेको छ भने वार्षिक माग लगभग वार्षिक १२ लाख मेटन छ । 

फलामे छड तथा फलामजन्य निर्माण सामग्री उत्पादनका लागि नेपाल आत्मनिर्भर छ । बिलेट आयात गरी छड तथा अन्य निर्माण सामग्री स्वदेशमै उत्पादन गर्ने भए पनि सरकारले पछिल्लो समय स्वदेशमै बिलेट उत्पादन गर्न स्पन्ज आइरनको भन्सार दरलाई शून्यमा झारेको छ । यता धौबादी फलाम खानी सञ्चालनमा आए स्वदेशमै कच्चा पदार्थ पर्याप्त हुने पनि देखिएको छ ।

प्रतिक्रिया [0]