औद्योगिक क्षेत्रका उद्योगको उत्पादन क्षमता खुम्चियो, भदौपछि विद्युत् खपतमा पनि उतारचढाव

हिमा वि.क.

काठमाडौं। सरकारको व्यवस्थापनमा सञ्चालनमा रहेका औद्योगिक क्षेत्रका उद्योगहरूको उत्पादन क्षमतामा कमी आएको छ । २ साताअघि नेपाल उद्योग परिसंघले सार्वजनिक गरेको तथ्यांकले पनि मागसँगै उत्पादन घटेको र नयाँ लगानीका लागि लगानीकर्ता इच्छुक नभएको देखाएको थियो ।

दशकौंअघि स्थापना भई सञ्चालनमा आएका १० ओटा औद्योगिक क्षेत्रका उद्योगहरूको औसत उत्पादन क्षमता ६० प्रतिशतमा सीमित भएको छ । यी औद्योगिक क्षेत्रको व्यवस्थापन गर्दै आएको औद्योगिक क्षेत्र व्यवस्थापन लिमिटेडले मङ्सिरमा गरेको अध्ययनले समग्र उद्योगहरूको उत्पादन क्षमतामा कमी आएको देखाएको हो । बालाजु, पाटन, हेटौंडा, धरान, नेपालगञ्ज, पोखरा, बुटवल, भक्तपुर, वीरेन्द्रनगर र गजेन्द्रनारायण औद्योगिक क्षेत्रमा सञ्चालित कुल ६१८ उद्योगको औसत उत्पादन क्षमता घटेको हो ।
औद्योगिक क्षेत्रका अनुसार १० ओटा औद्योगिक क्षेत्रमा ६८७ ओटा उद्योग छन् । त्यसमध्ये सञ्चालनमा आएका उद्योगहरूको उत्पादन क्षमता घटेको छ । औद्योगिक क्षेत्र व्यवस्थापन लिमिटेडका सूचना अधिकारी प्रकाश खड्काले बजारमा माग नभएको र उद्योगी व्यवसायी पनि नयाँ उत्पादन र लगानी थप्न उत्साहित नदेखिएको बताए । 

‘औद्योगिक क्षेत्रका उद्योगको उत्पादन विस्तार हुनुको साटो खुम्चिएको छ,’ खड्काले भने, ‘ब्याजदर वृद्धि, मागमा सुस्ती र बजारमा गएको वस्तुको रकम फिर्तामा समस्या छ, ९० दिनसम्ममा फिर्ता हुनुपर्ने उधारो रकम ३÷४ महीनासम्म फिर्ता हुँदैन । अहिले उत्पादनदेखि लगानी विस्तार र विद्युत्को खपत पनि घटेको छ ।’ परिसंघको तथ्यांकले पनि मागमा उल्लेख्य कमी आएको देखाएको थियो । 

परिसंघले विभिन्न क्षेत्रमा गरेको अध्ययनले मागमा औसत २८ प्रतिशतको कमी आएको देखाएको थियो । अर्काेतर्फ डलरको मूल्य उच्च हुँदा उत्पादन लागत महँगो भएको छ । यसले गर्दा उत्पादन बढाउन समस्या भएको सूचना अधिकारी खड्काले बताए । 

यसैगरी पछिल्ला महीनाहरूमा औद्योगिक क्षेत्रका उद्योगले खपत गरेको विद्युत् परिमाणमा पनि उतारचढाव देखिएको छ । औद्योगिक क्षेत्रमा सञ्चालनमा रहेका उद्योगमा साउनमा ९९ लाख युनिट विद्युत् खपत भएको थियो । भदौमा यो बढेर १ करोड २ लाख युनिट पुगे पनि त्यसपछिका महीनामा घट्दै गएर मङ्सिरमा ८४ लाख युनिटमा सीमित छ । उत्पादन कम हुँदा बिजुली खपत पनि घटेको हो । पछिल्लो समय तरलता अभाव, उच्च ब्याजदर, चालू पूँजी कर्जासम्बन्धी मार्गदर्शन जस्ता कारण देखाउँदै उद्योगी व्यवसायीले लगानीको वातावरण बिग्रिएको बताउँदै आएका छन् ।

अर्काेतर्फ, बजारमा माग घट्दा उद्योगीहरूले आफ्ना उत्पादन पनि घटाएका छन् । १० ओटा औद्योगिक क्षेत्रमा सरकारको लगानी ५६ अर्ब ३४ करोड रुपैयाँ लगानी छ भने निजीक्षेत्रको २० अर्ब ३१ करोड रुपैयाँ लगानी भएको छ ।

औद्योगिक क्षेत्रहरूमा रहेका सबै उद्योग सञ्चालनमा छैनन् । धेरै उद्योग रहेको बालाजु औद्योगिक क्षेत्रमा १४१ ओटा उद्योगमध्ये १२९ ओटा मात्र सञ्चालनमा छन् भने १३३ ओटा उद्योग रहेको हेटौंडा औद्योगिक क्षेत्रमा ११० ओटा उद्योग सञ्चालनमा छन् । यस्तै, ११७ ओटा उद्योग रहेको पाटन औद्योगिक क्षेत्रमा ११२ ओटा मात्र सञ्चालनमा छन् ।

प्रतिक्रिया [0]