प्रकाश जोशी
काठमाडौं । नेपालको विद्युत् खरीदमा भारत पहिलेको तुलनामा निकै लचिलो बनेको छ । भारतको राजस्थानमा शनिवार सम्पन्न नेपाल–भारत ऊर्जा सचिवस्तरीय संयुक्त निर्देशक समितिको १०औं बैठकमा भारतीय अधिकारीहरूले यस्तो संकेत गरेका हुन् ।
नेपालले भारतीय बजारमा विद्युत् निर्यात गर्न अन्तरसरकारी सम्झौताका लागि गरेको प्रस्तावमा भारतीय अधिकारीहरूले सकारात्मक प्रतिक्रिया दिएका छन् । त्यस्तै नेपालबाट ५० मेगावाट बिजुली बंगलादेश निर्यात गर्न पनि भारतीय विद्युत् आयातनिर्यात निर्देशिकाबमोजिम स्वीकृति दिन सकिने भारतीय अधिकारीहरूले बताएको बैठकमा सहभागी नेपाली अधिकारीहरूले जानकारी दिए । यसका लागि नेपालका तर्फबाट निश्चित योजनासहित प्रस्ताव पेश हुनुपर्ने भारतीय पक्षको शर्त छ ।
बैठकमा भएका सहमतिका विषयमा नेपाल विद्युत् प्राधिकरणका कार्यकारी निर्देशक कुलमान घिसिङले उत्साहजनक प्रतिक्रिया दिएका छन् । ‘विद्युत् उत्पादन, प्रसारण र व्यापारका लागि संयुक्त निर्देशक समितिको बैठक कोसेढुंगा सावित भएको छ,’ उनले भने । बंगलादेश विद्युत् निर्यात गर्ने आयोजनाको प्रस्ताव स्वीकृतिका लागि भारतको केन्द्रीय विद्युत् प्राधिकरणसमक्ष पठाउने विषय र नयाँ प्रसारण लाइन निर्माणबारे सम्भावित विकल्प खोज्न संयुक्त प्राविधिक समितिलाई निर्देशन आउनु पनि उपलब्धिमूलक कुरा भएको कार्यकारी निर्देशक घिसिङको भनाइ छ ।
बैठकले अन्तरदेशीय विद्युत् व्यापारका लागि उच्च क्षमताका प्रसारण लाइन निर्माण अघि बढाउने निर्णय गरेको छ । बैठकमा शुक्रवार सम्पन्न दुई देशबीचका सहसचिवस्तरीय संयुक्त कार्यदलले गरेको सिफारिशमाथि छलफल भएको थियो । बैठकमा कार्यकारी निर्देशक घिसिङ पनि सहभागी थिए । उनका अनुसार नेपालले भारतीय प्रसारण ग्रीड प्रयोग गरी बंगलादेश विद्युत् निर्यातका लागि राखेको प्रस्तावलाई भारतले सकारात्मक रूपमा लिँदै निर्यात गरिने जलविद्युत् आयोजनाको नाम पठाएपछि आवश्यक सहमति दिने निर्णय भएको छ ।
‘बंगलादेशमा बिजुली निर्यात गर्ने आयोजनाको प्रस्ताव स्वीकृतिका लागि भारतको केन्द्रीय विद्युत् प्राधिकरणसमक्ष पठाउने र प्राधिकरणले आवश्यक परीक्षण गरी भारत सरकारले जारी गरेको विद्युत् आयात/निर्यात (क्रश बोर्डर) निर्देशिकाको परिधिभित्र रहेर सहमति दिने निर्णय भएको छ,’ कार्यकारी निर्देशक घिसिङले भने ।
इन्डियन इनर्जी एक्सचेन्ज लिमिटेड (आईएक्स)को डे–अहेड बजारमा प्रतिस्पर्धामार्फत विद्युत् विक्री गर्न नेपालले १ वर्षको स्वीकृति पाइरहेकोमा यसलाई बढाउन प्रस्ताव गरिएको थियो ।
यसमा जाँच गरी पुनरवलोकन गर्ने र अन्य थप आयोजनाका विद्युत् निर्यातका लागि नेपालले पेश गरेको प्रस्तावलाई प्रक्रिया पुर्याएर स्वीकृति दिने सहमति भएको घिसिङले जानकारी दिए । ‘साथै रियल टाइम मार्केटमा सहभागी हुन गरिएको प्रस्ताव परीक्षणको क्रममा रहेको भारतीय पक्षले जानकारी गराएको छ,’ घिसिङले भने ।
नेपाल–भारत अन्तरसरकारी सम्झौताका आधारमा नेपालबाट दीर्घकालीन रूपमा विद्युत् निर्यातका लागि प्रस्ताव गरिएकोमा भारतीय पक्षले त्यसलाई सकारात्मक रूपमा लिँदै नेपालबाट प्रस्ताव प्राप्त गरेपछि जाँच गरी आवश्यक निर्णय लिइने जानकारी गराएको छ ।
स्वतन्त्र उर्जा उत्पादकहरूको संस्था, नेपाल (इप्पान) का उपाध्यक्ष आशिष गर्गले संयुक्त निर्देशक समितिको बैठकमा भएका सबै सहमतिलाई निजीक्षेत्रले सकारात्मक रूपमा लिएको बताए । ‘सहमति भएका सबै कुरा राम्रा छन् । विगतमा कुरा मात्रै हुने काम नहुने परिपाटी थियो, अहिले त्यो तोडिएको छ । अहिले ठोस कुरा आएको छ,’ उपाध्यक्ष गर्गले आर्थिक अभियानसँग भने ।
बैठकमा भारतीय पक्षले अरूण तेस्रोको प्रसारण लाइन निर्माणमा भोजपुर, खोटाङ, उदयपुरलगायत जिल्लामा जग्गा अधिग्रहण, स्थानीयको अवरोधलगायत विषयमा नेपालको ध्यानाकर्षण गराएको थियो । साथै, कोशी राजमार्ग निर्माणमा भइरहेको ढिलाइका कारण पावर ट्रान्सफर्मरलगायत ठूला उपकरण लैजान नसक्दा निर्माण तालिका प्रभावित हुन सक्ने भएकाले राजमार्ग निर्माणमा सहजीकरण गरिदिन भारतीय अधिकारीहरूले आग्रह गरेका थिए । नेपालले समस्या समाधान गरी तोकिएकै समयमा आयोजना निर्माण सम्पन्न गर्ने वातावरण बनाउन पहल गर्ने प्रतिबद्धता व्यक्त गरेको छ । आयोजनाको निर्माण मार्च २०२४ भित्र सम्पन्न गर्ने लक्ष्य राखिएको छ ।
राजस्थानको माउन्ट आबुमा भएको बैठकमा नेपाली टोलीको नेतृत्व ऊर्जा, जलस्रोत तथा सिँचाइ मन्त्रालयका सचिव दिनेशकुमार घिमिरे तथा भारतीय टोलीको नेतृत्व त्यहाँको विद्युत् मन्त्रालयका सचिव आलोक कुमारले गरेका थिए । संयुक्त निर्देशक समितिको ११औं बैठक ६ महीनापछि चितवनमा हुने भएको छ ।
संयुक्त निर्देशक समितिको बैठकमा भएका सहमति
पेट्रोल–डिजेलको मूल्य घट्यो
‘ग्लोबल रिच अष्ट्रेलियन एजुकेसन फेयर’ माघ ५ बाट, अष्ट्रेलियाका २५ बढी युनिभर्सिटीका प्रतिनिधि आउने
जलविद्युत कम्पनीका शेयरमा लगानीकर्ताको आकर्षण, एक महीनामा १९.६४ % बढ्यो परिसूचक
माघे सङ्क्रान्तिको दिन टुँडिखेलमा भीडमा च्यापिएर ११ जना घाइते
लक्ष्मी सन्राइज बैंकको २३औं साधारण सभा
बाटोले विकासको सम्भावना खुलेको छ : अर्थमन्त्री डा. महत
३८ करोडले घट्यो चिया निकासी
पाँच महीनामा निर्जीवन बीमा कम्पनीले आर्जन गरे १५ अर्ब ७२ करोडभन्दा बढी बीमाशुल्क
कृषिमा लगानीको तयारी गर्दै भाटभटेनी
नृसिंहधाम, जहाँ बन्नेछ नेपालको पहिलो पानीमुनिको मन्दिर ! [तस्वीरहरू]
विद्युतीय तार भूमिगत : साढे २ वर्षमा सक्नुपर्ने काम ४ वर्षमा पनि सकिएन