काठमाडौं। मलेसियाली टेलिकम जायन्ट आजियाटा ग्रूपले एनसेलमा रहेको आफ्नो ८० प्रतिशत शेयर बेलायतको स्पेक्ट्रलाइट यूके लिमिटेडलाई विक्री गरेको विषयमा सरकारले छानबिन थालेको छ ।
आजियाटाले सम्बद्ध निकायलाई जानकारी नै नदिई शेयर विक्री गरेको जानकारी गराएपछि सरकारले छानबिन थालेको हो । संसदीय समितिले समेत यसमा चासो देखाएको छ । सरकारले यस विषयमा छानबिन थालेको प्रधानमन्त्री पुष्पकमल दाहालले बताउनुभएको हो । उहाँका अनुसार आजियाटाले सम्बन्धित निकायलाई जानकारी नै नदिई यति ठूलो कदम चालेको छ । विगतमा पनि यस्तै विवादित निर्णय लिएकाले अहिलेको घटनाको वास्तविकता पत्ता लगाउन सरकारले छानबिन थालेको हो ।
‘विगतमा विभिन्न काण्ड मच्चाउनेहरूसँग सरकार कडा रूपमा प्रस्तुत भएको छ । अहिले फेरि एनसेलको कुरा आएको छ,’ मंगलवार मधेश प्रदेशको प्रशिक्षणमा बोल्दै प्रधानमन्त्रीले भन्नुभयो, ‘मैले सत्यतथ्य छानबिन गर्न सम्बन्धित निकायलाई निर्देश गरिसकेको छु, छानबिन शुरू भइसकेको छ । नेपाल राष्ट्रलाई ठग्ने ठगहरूलाई छोड्न सकिँदैन । छानबिन गरेर दोषीउपर कारबाही गरिन्छ ।’
अर्थमन्त्री डा प्रकाशशरण महतले पनि एनसेलको शेयर विक्री प्रकरणबारे सरकारले विस्तृत छानबिन थालेको बताएका छन् । सरकारलाई आधिकारिक जानकारी नदिई यत्रो ठूलो कारोबार हुनु रहस्यको विषय बनेको उनको भनाइ छ । ‘यस विषयमा हामीलाई एनसेलले जानकारी दिएन । नियमन गर्ने निकाय दूरसञ्चार प्राधिकरणलाई वास्तविकता के हो तत्काल पत्ता लगाउन सरकारले निर्देशन दिइसकेको छ । प्राधिकरणमार्फत जानकारी लिएर छानबिन गर्छौं,’ चितवनका पत्रकारसँग अर्थमन्त्री डा महतले भने । कर छलीको विषयमा आफूले सरोकारवाला निकायसँग छलफल थालिसकेको समेत मन्त्री महतले बताएका छन् ।
हालै आजियाटाले आफ्नो स्वामित्वमा रहेको एनसेलको ८० प्रतिशत शेयर ५ करोड अमेरिकी डलर (६ अर्ब ६६ करोड रुपैयाँ)मा स्पेक्ट्रलाइट यूके लिमिटेडलाई बेचेको बताएको थियो । उसले सार्वजनिक गरेको प्रेस नोटमा सन् २०२९ सम्मको लाभांश आजियाटाले नै पाउने शेयर खरीद सम्झौताको शर्त रहेको पनि उल्लेख छ ।
स्पेक्ट्रलाइट यूके लिमिटेड बेलायतमा दर्ता भएको कम्पनी हो । यसको सञ्चालकमा सतीशलाल आचार्य छन् । आचार्य एनसेलमा २० प्रतिशत शेयर भएको सुनिभेरा क्यापिटल भेन्चर्सका सञ्चालक पनि हुन् । अब एनसेलमा प्रत्यक्ष वा अप्रत्यक्ष रूपमा आचार्य समूहकै शतप्रतिशत शेयर स्वामित्व कायम हुने देखिन्छ ।
आजियाटा सन् २०१६ मा नेपाल आएको थियो । त्यसबेला १ अर्ब ३६ करोड अमेरिकी डलर (त्योबेलाको विनिमयदरअनुसार १ खर्ब ४३ अर्ब रुपैयाँ) मा एनसेलको शेयर उसले किनेको थियो । त्यसको साढे सात वर्षपछि आजियाटा खरीद मूल्यको तुलनामा अत्यन्तै कममा शेयर बेचेर नेपालबाट बाहिरिने तयारीमा छ ।
सरकारलाई थाहै नदिई ठूलो निर्णय लिएपछि उसको कदम निकै विवादित बनेको छ । यता शंकास्पद रूपमा एनसेलको शेयर खरीदविक्री भएको भन्दै संसद्को सार्वजनिक लेखा समितिले पनि नियामक निकायसँग जवाफ मागेको छ ।
यस विषयमा छलफल गर्न समितिको बैठक पनि बोलाइएको छ । समिति सचिव एकराम गिरीका अनुसार बुधवार (आज) दिउँसो २ बजे समितिको बैठक बस्दै छ । ‘शेयर विक्रीबारे प्रारम्भिक छलफल गर्न बैठक डाकिएको छ,’ सचिव गिरीले भने । एनसेलमा ८० प्रतिशत स्वामित्व रहेको विदेशी कम्पनीको शेयर विक्रीका क्रममा कानूनी प्रक्रिया मिचिएको वा कर छली भएको हुन सक्ने भन्दै सार्वजनिक लेखा समितिले त्यस विषयमा छलफल गर्न लागेको उनले बताए । एनसेलको शेयर विक्रीको छानबिन नै गर्ने तयारीमा सार्वजनिक लेखा समिति रहेको समिति सभापति ऋषिकेश पोखरेलले बताएका छन् । उनका अनुसार नियामक निकायबाट विवरण मगाएर त्यसमाथि अध्ययन गरिनेछ । यसबारे बैठकले थप निर्णय गर्नेछ ।
यता संयुक्त विद्यार्थी संगठनले एनसेलको पछिल्लो शेयर खरीदविक्री गैरकानूनी रहेको भन्दै यस प्रकरणमा संलग्नमाथि छानबिन गरी कानूनी दायरामा ल्याउन माग गरेको छ ।