कैलालीमा धनगढी उपमहानगरपालिका र गोदावरी नगरपालिका (अत्तरिया)पछि बनेको तेस्रो नगरपालिका हो गौरीगंगा । पूर्वपश्चिम राजमार्ग अन्तर्गत पर्ने चौमालामा नगरपालिकाको कार्यालय छ । कैलाली उद्योग वाणिज्य संघका पूर्वसचिव भीमबहादुर देउवा नगरपालिकाका प्रमुख हुन् । चौमालामा वन पैदावारमा आधारित उद्योगका लागि प्रशस्त सम्भावना छ । यस्तै थारु समुदायको बाक्लो बस्ती समेत रहेकाले स्थानीय कलासंस्कृतिको प्रवद्र्धन र पर्यापर्यटनको विकासबाटै समृद्धि हासिल गर्न सकिने आधार नगरपालिकासँग रहेको देउवा बताउँछन् । सोही अनुसार गौरीगंगालाई नमूना नगरपालिकाको रूपमा विकास गर्ने लक्ष्यका साथ आफूहरू लागिपरेको नगर प्रमुख देउवाको भनाइ छ । प्रस्तुत छ, नगरपालिकाको विकास अवस्था, सम्भावना, चुनौती लगायत विषयमा आर्थिक अभियानका धनगढी संवाददाता वीरेन्द्र भट्टले देउवासँग गरेको कुराकानीको सार :
गौरीगंगा नगरपालिकाको विकास गर्न कत्तिको सहज अनुभूति गर्नु भएको छ ?
हामी निर्वाचित भएर आएपछि नगरको पूर्वाधार विकासका काममा बढी केन्द्रित भएका छौं । जनताको माग र आवश्यकताको आधारमा विकास निर्माणका योजना छनोट गरेका छौं । साही अनुरूप कार्यान्वयन पनि गर्दै आएका छौं । नगरको विकासका लागि गर्नुपर्ने कामहरू थुप्रै छन् । जनअपेक्षा धेरै छन् । त्यसैले हामीसँग भएका स्रोतसाधनलाई अधिकतम उपयोग गरेर अघि बढिरहेका छौं । यसकारण हाम्रो कार्यकालमा विकासको जग बसाल्न सक्छौं भन्ने विश्वास लिएका छौं । दृढ उद्देश्यसहित लागिपरेकाले यसमा समस्या होला जस्तो मलाई लाग्दैन ।
नगर विकासका लागि कुन कुन विषयमा केन्द्रित हुनु भएको छ ?
हामीले गौरीगंगा नगरपालिकाको वार्षिक बजेट सार्वजनिक गरिसकेका छौं । नगरवासीबाट छनोट भएर आएका विकास निर्माणका योजनाको कार्यान्वयन शुरू गरिसकेका छौं । अर्को महŒवपूर्ण काम नगरभित्रका घरधुरीको तथ्यांक संकलन गर्दै छौं । त्यसका लागि ३२ जनाको टोली परिचालन गरिसकेका छौं । नगरभित्रका घरको अवस्था, गरीबी, बेरोजगारी, वृद्धवृद्धा, बालबालिका, शिक्षा, स्वास्थ्य, खानेपानी लगायत शीर्षकमा दर्जनौं प्रश्नावली बनाएर तथ्यांक संकलनको काम हुँदै छ । प्राप्त तथ्यांकको आधारमा आगामी दिनमा विकास निर्माणका योजना प्राथमिकीकरण गर्न सहज हुने अपेक्षा गरेका छौं । यो विषयलाई प्राथमिकतामा राखेर नगरपालिकाले काम गर्दै आएको छ । हामी नगर प्रोफाइल बनाएर विकास गर्न चाहन्छौं । साथै जन्म–मृत्यु लगायतको विवरण पनि नियमित रूपमा प्राप्त गर्न सकिने गरी काम गर्दै छौं ।
नगरपालिकाले पहिलो बजेट प्रस्तुत गरेर दोस्रो वर्षको बजेट पनि सार्वजनिक भइसकेको छ । नगरवासीले महसूस गर्नेगरी अहिलेसम्म भएका काम के के हुन् ?
नगरपालिका क्षेत्रमा करीब १०० किलोमिटर सडक कालोपत्र तथा ग्राभेल गर्ने र ट्र्याक खोल्ने काम भएको छ । विद्यालय भवन, स्वास्थ्य एकाइ भवन र पुलपुलेसा बनाउने काम पहिलो वर्षमा ग¥यौं । दोस्रो वर्षमा पनि सडक, पुलपुलेसा निर्माण, स्वास्थ्य भवनको स्तरोन्न्नति लगायत कामलाई नै निरन्तरता दिएर अघि बढ्दै छौं । कृषिक्षेत्रमा धान, मौरी लगायतका ११ ओटा पकेट क्षेत्र निर्माण गरिएको छ । भौतिक विकासलाई मात्र विकास मान्ने हाम्रो प्रचलन रहेकाले भौतिक बाहेक शिक्षा र स्वास्थ्यमा पनि धेरै काम गरेका छौं । यस क्षेत्रमा गरिएको लगानीले छोटो समयमै अपेक्षाकृत उपलब्धि हासिल भएको अनुभूति भएको छ । भौतिक र मानवीय विकासको सन्तुलन मिलाएर अघि बढ्दै छौं । गर्भवती र सुत्केरी महिलाको स्वास्थ्यलाई पनि ध्यानमा राखेर कार्यक्रम अघि बढाएका छौं । त्यसका लागि सामुदायिक स्वास्थ्यमार्पmत पाँचजनाको एउटा समूह बनाएका छौं ।
यस्ता क्रियाकलापले के सन्देश दिन खोजेको हो ?
सबैभन्दा ठूलो सम्पत्ति स्वास्थ्य हो । आफू स्वस्थ भए मात्रै बाँकी विषयको अर्थ रहन्छ । गर्भावस्थामा महिलालाई धेरै गाह्रो हुन्छ । यो समयमा शरीरले आवश्यक मात्रामा पौष्टिक तत्त्व पाए मात्र बच्चा पनि स्वस्थ जमिन्छ । नगर क्षेत्रमा जन्मने बच्चाको स्वास्थ्य सुरक्षा हाम्रो पनि चासो हो । बच्चाको स्वास्थ्यले उसको भोलिको भविष्य पनि निर्धारित हुन्छ । असल स्वास्थ्य, शिक्षा, तथा उचित वातावरण निर्माणमा नगरपालिका सधैं तत्पर छ । सबै नगरवासीलाई हामी यसको अनुभूति दिलाउन चाहन्छौं । स्वास्थ्य संस्थामा नियमित स्वास्थ्य परीक्षण गराउन तथा चिकित्सकको सल्लाहमा बच्चा जन्माउन प्रेरित गरेका छौं । यसरी समुदायलाई नै स्वस्थ राख्ने अभियानमा हाम्रो नगरपालिका छ । हामीले ‘सपोर्ट अन द स्पट’ नामक अर्को कार्यक्रम पनि ल्याएका छौं । कहीँ कतै आपत्विपद् परेमा तत्काल उद्धार गर्ने, आगलागी भयो भने तुरुन्त मानिस पठाएर सघाउने र आवश्यकताको पहिचान गरी १० हजारदेखि २० हजार रुपैयाँसम्म दिने हाम्रो योजना छ । त्यस्तै हाम्रो आप्mनै जनता आवास कार्यक्रम पनि ल्याएका छौं । अपांगता भएका, गरीबीको रेखामुनि रहेका परिवारका लागि ५० हजारदेखि १ लाखसम्ममा घर छानो बनाइदिने काम गर्दै आएका छौं । गौरीगंगा नगरपालिकाभित्र अहिलेसम्म यस्ता १८ ओटा घरमा टीनको छानो छाइसकिएको छ ।
विकास निर्माण अघि बढाउन चुनौती के के छन् ?
नगरवासीको साथ र सहयोगविना हामीले जति सुकै राम्रा कार्यक्रम ल्याए पनि कार्यान्वयन गर्न त्यति सम्भव देखिँदैन । तर उपभोक्ता समितिमा बस्यो भने फाइदा हुन्छ भन्ने एकाथरीको मानसिकता छ भने अर्को सानोभन्दा सानो काम पनि यो त नगरपालिकाले गर्ने हो, हामीले होइन भन्ने सोच पनि देखिएको छ । नगरपालिका हाम्रै हो, हामीले नै तिरेको करबाट नगरपालिका चल्छ र नगरपालिकाले सञ्चालन गरेका विकासका काममा सबैको दायित्व हुनुपर्छ भन्ने चेतनाको अझै विकास भइनसकेको छैन । यस्तो अवस्थामा कहिलेकाहीँ विकास निर्माणमा समस्या नदेखिएको पनि होइन । जनप्रतिनिधिप्रति जनताका अपेक्षा धेरै छन् । तर सीमित स्रोतसाधनले काम गर्नु परेको छ । यसले कहिलेकाहीँ समस्याको सामना गरेका छौं ।
तपाईं लामो समय कैलाली उद्योग वाणिज्य संघमा आबद्ध भएर काम गर्नुभयो र संघको सचिवसम्म हुनुभयो । अहिले कार्यान्वयन तहमा पुग्नु भएको छ । यस क्षेत्रमा औद्योगिक विकासका लागि कत्तिको पहल गर्दै आउनु भएको छ ?
औद्योगिक विकासमा कैलाली मात्र होइन, समग्र सुदूरपश्चिम प्रदेश नै पछाडि छ । कञ्चनपुरको दैजी–छेलामा विशेष आर्थिक क्षेत्र (सेज) कार्यान्वयनका लागि चालू आवमा केन्द्र सरकारले बजेटमा सम्बोधन गर्यो । तर कैलालीको डुँडेझाँडीको विषयमा कुनै सम्बोधन भएन । विकासमा पछाडि परेको क्षेत्रलाई माथि उकास्ने गरी बजेट तथा कार्यक्रम आउनुपर्ने थियो । हामीले त्यो अपेक्षा गरेका थियौं, तर यसपालि पूरा हुन सकेन । यसबारे आगामी बजेटले सम्बोधन गर्ला भन्ने ठानेका छौं । म कैलाली उद्योग वाणिज्य संघमा हुँदा पनि उद्योग व्यवसायीको हकहितसँगै बाह्य लगानी यहाँ भित्र्याउने विषयमा निरन्तर लागिपरेँ । तर खासै ठोस उपलब्धि हात लागेन । अहिले जनप्रतिनिधि हुँदा पनि मेरो ‘लबिङ’ प्रदेश सरकार तथा केन्द्र सरकारसँग जारी नै छ । कैलालीको बासुलिङ सुगर मिल (जुन सुदूरपश्चिम प्रदेशकै सबैभन्दा ठूलो हो) बन्द भएको धेरै भइसकेको छ । तर यसलाई पुनः सञ्चालन गर्नेबारे कहीँ कतैबाट सुनिएको छैन । औद्योगिक विकासविना विकासको परिकल्पना गर्न पनि सकिँदैन । हिजोसम्म राजनीतिक अस्थिरता थियो । आज त्यो अवस्था क्रमिक रूपमा कम हुँदै गएको छ । अब नीतिगत अप्mठ्याराहरू हटाएर अघि बढ्नुपर्छ । यो प्रदेश भारतका ठूला शहरसँग नजिक छ । त्यसैले गौरीफन्टा नाकाको स्तरोन्नति गरेर यहाँका उत्पादन भारत लगायत देशमा पठाउन सकिन्छ । केराका लागि कैलाली–कञ्चनपुर उर्वर भए पनि भारतीय केराले हाम्रो बजार कब्जा गरेको छ । यो समस्या समाधानका लागि केही नीतिगत व्यवस्था गर्नु अपरिहार्य छ । तत्कालीन, मध्यकालीन र दीर्घकालीन योजनाको खाका बनाएर अघि बढ्ने तयारीमा जुटेका छौं । नगरका ११ ओटा वडामा कम्तीमा पनि एउटा गौरवको सडक बनाउने हाम्रो योजना छ ।
पेट्रोल–डिजेलको मूल्य घट्यो
‘ग्लोबल रिच अष्ट्रेलियन एजुकेसन फेयर’ माघ ५ बाट, अष्ट्रेलियाका २५ बढी युनिभर्सिटीका प्रतिनिधि आउने
जलविद्युत कम्पनीका शेयरमा लगानीकर्ताको आकर्षण, एक महीनामा १९.६४ % बढ्यो परिसूचक
माघे सङ्क्रान्तिको दिन टुँडिखेलमा भीडमा च्यापिएर ११ जना घाइते
लक्ष्मी सन्राइज बैंकको २३औं साधारण सभा
बाटोले विकासको सम्भावना खुलेको छ : अर्थमन्त्री डा. महत
३८ करोडले घट्यो चिया निकासी
पाँच महीनामा निर्जीवन बीमा कम्पनीले आर्जन गरे १५ अर्ब ७२ करोडभन्दा बढी बीमाशुल्क
कृषिमा लगानीको तयारी गर्दै भाटभटेनी
नृसिंहधाम, जहाँ बन्नेछ नेपालको पहिलो पानीमुनिको मन्दिर ! [तस्वीरहरू]
विद्युतीय तार भूमिगत : साढे २ वर्षमा सक्नुपर्ने काम ४ वर्षमा पनि सकिएन