घर तथा अफिसमा इन्टेरियर डिजाइन गर्ने प्रचलन नेपालमा पनि बढ्दै गएको छ । अन्तरराष्ट्रिय अभ्यास, परिवर्तित जीवनशैली, मानवीय शौख र रुचिले पनि इन्टेरियर डिजाइनको महत्त्व चुलिएको हो । यो पेशामा सम्भावना र अवसरकै कारण महिलाको उपस्थिति समेत बढ्दै गएको छ । निरु रायमाझी खत्री यसैको प्रतिनिधि उदाहरण हुन् । कुशल इन्टेरियर डिजाइनरको रूपमा परिचित उनले यो व्यवसायसहित नेपाल महिला उद्यमी महासंघको नेतृत्व सम्हालिरहेकी छिन् । प्रस्तुत छ, इन्टेरियर डिजाइनिङमा उनको अनुभव, नेपालमा यो व्यवसायको अवस्था, महिला उद्यमी महासंघका गतिविधि लगायत विषयमा आर्थिक अभियानका प्रधान सम्पादक मदन लम्सालले गरेको कुराकानीको सार :
आफूलाई कसरी चिनाउनु हुन्छ ?
म आजभन्दा झन्डै ३० वर्षअघिको कुरा गर्न चाहन्छु । हाईस्कुल पास गर्नेबित्तिकै इन्टेरियर डिजाइनतर्फ जान मन लागेकाले त्यससम्बन्धी खोज/अनुसन्धान गरेँ । त्यति बेला अहिलेको जस्तो सहज थिएन । ज्ञान र अवसर सीमित थिए । नेपालमा इन्टेरियर डिजाइनिङको अध्ययन हुँदैनथ्यो, बाहिरै गएर पढ्नुपर्ने अवस्था थियो । त्यसपछि मैले जेजे स्कुल अफ आर्ट्समा जाने विचार गरेँ । त्यसका लागि बुवाआमालाई बुझाउनुपर्यो । किनभने म परिवारको पहिलो सन्तान भएकाले त्यति सजिलो थिएन । त्यतिबेला छोरीलाई बाहिर पठाउने कुरा पनि हुँदैनथ्यो ।
पहिले इन्टेरियर डिजाइनलाई खास ठाउँमा खास किसिमका मान्छेले मात्र प्रयोग गर्थे भने अहिले ग्राहकको दायरा धेरै बढेको छ ।
म हुर्के–बढेको त काठमाडौंमै हो । तर हाम्रो पुर्ख्यौली घर चाहिँ पाल्पा हो । सेन्ट मेरिज स्कूलमा पढेको हुँ ।
स्कूलबाट सिनियर केम्ब्रिज गरेपछि इन्टेरियर डिजाइनिङ पढ्न गएको हुँ । कोर्स त्यस्तै खालको थियो, स्कुल सकेपछि सीधै जानुपथ्र्यो । त्यस क्रममा बम्बईमा झण्डै ४ वर्ष बसेर इन्टेरियर डिजाइनिङ एण्ड फर्निसिङ विषयमा डिप्लोमा गरेँ ।
हामीले पढाइको क्रममा प्रयोगात्मक गर्दा भारतमा इन्टेरियर डिजाइनिङ हुन्छ थाहा थियो । तर मलाई नेपालमा यो काम नयाँ हुन्छ, यस्तो काम शुरू गर्नुपर्छ भन्ने लाग्योे । एक/दुई जना इन्टेरियर डिजाइनर त हुनुहुन्थ्यो, तर अहिलेको जस्तो धेरै होइन । मलाई नेपालमै आउने रहर थियो ।
उताबाट आउनेबित्तिकै बालाजु काष्ठ कार्यालय नामक फर्निचर फ्याक्ट्रीमा काम गरेँ । त्यतिबेला यसको नाम खुबै चलेको थियो । त्यहाँ विदेश (धेरैजसो जर्मनी)बाट इन्टेरियर डिजाइनर र फर्निचर डिजाइनर आउनुहुन्थ्यो । त्यहाँ अप्रेन्टिसशिप (अहिलेको इन्टर्नशिपको जस्तो) काम गरेँ । त्यो काम गर्दागर्दै ८–९ महीनापछि आर्किटेक्चर डिजाइन एशोसिएट्स (एडीए) भन्ने कम्पनीमा आवश्यकताको विज्ञापन देखेँ । त्यसपछि झन्डै ५ वर्षसम्म त्यहाँ इन्टेरियर डिजाइनरको रूपमा काम गरेँ ।
जागीरे काम गर्दागर्दै मेरो बिहे भयो, बच्चा पनि भयो । त्यसपछि ९–५ को जागीर गर्दा आफूलाई अनुकूल भएन । केटाकेटी पनि हेर्ने, घर पनि हेर्नुपर्ने भएकाले केही समयका लागि घरमै बसेर ‘फ्रील्यान्सर’ भएर पनि काम गरेँ । त्यसको केही समयपछि अर्थात् आजभन्दा १५ वर्षअघि आफ्नै कम्पनी खोलेँ– इन्टेरियर डिजाइन सर्भिस (आईडीएस) । आफू स्वतन्त्र हुनेभन्दा पनि काम गर्ने समयको लचकताका लागि आफ्नै व्यवसाय शुरू गरेको हुँ । त्यो व्यवसाय गर्दागर्दै मलाई त्यसबेलाको नेपाल महिला उद्यमी संघ ललितपुरमा (त्यतिबेला महासंघ भएको थिएन) आबद्ध हुन निम्ता आयो । त्यो महिलाहरूको प्लाटफर्म भएकाले सिकाइ, ज्ञान–अनुभव आदानप्रदान हुने अवसर देखेर म त्यहाँ गएँ । त्यहाँ पहिलेदेखि नै संलग्न सदस्यहरूको अनुभव, काम गर्ने तरीका देखेर म प्रभावित भएँ । मैले उहाँहरूलाई आदर्श व्यक्ति देखेँ । त्यहाँ गएपछि मलाई के लाग्यो भने ‘म पो बाहिर गएर पढेँ, अनुभव भयो, अभिभावकले पनि स्तरीय वातावरणमा हुर्काउनुभयो, पढाउनुभयो । त्यही भएर मैले मौका पाएँ, तर कति ठाउँमा कति अवस्थामा महिलाले मौका पाएकै छैनन् । यो प्लाटफर्मले त्यस्ता महिलाहरूलाई सिकाउने, उत्प्रेरणा दिने मौका दिएको छ ।’ त्यसो हुँदा मलाई त्यसप्रति एकदमै लगाव भयो ।
अहिलेसम्म कतिओटा कम्पनीलाई इन्टेरियर डिजाइनिङ सेवा दिनुभयो होला ?
कम्पनीभन्दा पनि यो काम परियोजना अनुसार हुन्छ । गन्ने हो भने १०० ओटा भयो होला । परियोजना विभिन्न प्रकारका हुन्छन्– आवासीय, कार्यालयीय, व्यावसायिक, होटल/रेस्टुराँ सम्बन्धी आदि । यहाँका कतिपय पाँचतारे होटेलमा पनि काम गर्ने मौका पाएँ । हायात होटल भर्खर बन्दै थियो । त्यसमा पनि मैले इन्टेरियर डिजाइनर भएर काम गरेँ ।
अहिले चाहिँ काम गर्ने शैली पनि फरक भएको छ । किनभने अब डिजाइनिङमा प्रविधिले धेरै परिवर्तन ल्याएको छ । पहिलेको जस्तो टेबलमा बसेर कागजमा डिजाइन कोर्नुपर्दैन । रङहरूको संयोजनदेखि प्रस्तुतिसम्मका काम डिजिटल माध्यमबाट हुन्छ । म पनि धेरैजसो काम डिजिटल माध्यमबाटै गर्छु । मलाई यो सजिलो पनि लागिरहेको छ ।
इन्टेरियर डिजाइनको काममा प्रायः पुरुषभन्दा महिला नै आकर्षित भएको पाइन्छ, के कारण होला ?
यसमा मेरो बुझाइ के हो भने महिलाहरू स्वभावतः अलिक सृजनशील हुन्छन् । घरमा पनि सजावट गर्न मन पराउने महिला नै हुन्छन् । साना साना कुराहरू विस्तृतमा हेर्ने, हरेक कोणबाट ठीक छ/छैन हेर्ने शीप महिलामा पाइन्छ । तर त्यसो भन्दाभन्दै इन्टेरियर डिजाइन महिलाको मात्र क्षेत्र हो भन्न खोजेको होइन । धेरै पुरुषले पनि एकदमै राम्रो गर्नुभएको छ ।
सिभिल इन्जिनीयर, अर्किटेक्ट र इन्टेरियर डिजाइनरहरूबीच एउटा स्वस्थ द्वन्द्व हुन्छ ।
घर अथवा कार्यालयमा इन्टेरियर डिजाइन छनोटको सन्दर्भमा के कस्तो परिवर्तन भएको छ ?
धेरै नै परिवर्तन भएका छन् । पहिलेको ग्राहकभन्दा अहिलेका ग्राहक अलि सुसूचित पनि हुनुहुन्छ । यस विषयमा आफै पनि धेरै जान्नुहुन्छ । किनभने अहिले यसमा इन्टरनेटले सहज बनाइदिएको छ । गुगल/युट्युबमा हेरेर उहाँहरू ‘यो कलर, यस्तो कलर कम्बिनेशन, यस्तो सोफा/फर्निचर, यो स्टाइल चाहिन्छ’ भन्नुहुन्छ । पहिले त्यस्तो हुँदैनथ्यो ।
पहिले क्याटलगहरू, १०–१२ ओटा डिजाइन कन्सेप्ट, थ्रीडी डिजाइन आदि देखाउनुपथ्र्यो । अहिले त्यस्तो छैन । उहाँहरूले नै आफ्नो रुचि र आवश्यकता अनुसारको माग गर्नुहुन्छ, जसले गर्दा हामीहरूलाई पनि काम गर्न, उहाँहरूलाई बुझाउन एकदम सजिलो भएको छ ।
वास्तुशास्त्रले इन्टेरियर डिजाइनमा सकारात्मक, नकारात्मक केही प्रभाव पारेको छ ?
वास्तुशास्त्रप्रति मेरो त्यति रुचि छैन । डिजाइन गर्दा विशुद्ध डिजाइनकै दृष्टिबाट हेर्छु । डिजाइन गर्दा त्यसमा प्रयोग हुने सामग्रीको सन्तुलन हेर्नपर्छ, ‘आउटकम’ कस्तो हुन्छ भन्ने हेर्नुपर्छ । त्यसमा प्रकाशदेखि हावाको आवतजावत समेतको पाटो हेर्नुपर्छ । अनि वास्तुशास्त्रीहरूले हेर्ने पनि त्यही सन्तुलन हो, उहाँहरूले पनि रङ संयोजनकै कुरा गर्ने हो । फर्निचरहरूको अवस्थिति मिलाउने हो । त्यसमा आआफ्नै धारणा हुन्छन् ।
तर नतीजाको हिसाबले एउटा खास सन्तुलन त सबैले खोज्छन् । त्यो ठाउँमा बसेपछि एकदमै आनन्द आउने आउटकम चाहिन्छ । यस हिसाबले केही न केही लिंक त पक्कै हुन्छ ।
भनाइको मतलब राम्रोसँग इन्टेरियर डिजाइन भएको छ, अनुभव भएको मान्छेले डिजाइन गरेको छ भने त्यो वास्तुअनुसार आफै मिल्ने भयो, होइन त ?
अवश्य पनि हो । किनभने सन्तुलित ढंगले रङको संयोजन भयो, फर्निचर पनि कोठालाई ठीक्क सुहाउने, कोठाको आकार अनुसार सुहाउँदो भयो भने समग्रमा आकर्षक देखिन्छ । अनि आकर्षक वस्तुले मनलाई आनन्द पनि दिने नै भयो ।
तपाईंसँग यस्तो कुनै अनुभव पनि छ ? जसमा तपाईंले गरेको काममा वास्तु नमिलेका कारण परिवर्तन गरौं भनिएको होस् ?
त्यस्तो पनि धेरै भएको छ । ग्राहकलाई पहिलेको डिजाइन मन परेर काम सम्पन्न भइसके पनि २/४ वर्षछि उहाँहरूले वास्तुशास्त्रको कारण त्यसमा परिवर्तन गराउनुभएको छ । अहिले वास्तु हेर्ने चलन एकदमै छ । त्यसले गर्दा पर्खाल नै हटाउने जस्ता सघन परिवर्तन पनि गरेका छौं ।
अनि तपाईंलाई यसले समस्या परेका केही घटना छन् ?
त्यस्तो घटना त छैन, राम्रो नै भएको छ । कतिपय ग्राहक हामीलाई यो वास्तुअनुसार एकदमै मिलेको छ भनेर खुशी पनि हुनुभएको छ । तर खासमा त्यो मैले वास्तुअनुसार गरेको भने होइन ।
इन्टेरियर डिजाइनको लागत अलि महँगो भयो कि भन्ने बुझाइ केही हदसम्म साँचो नै हो ।
अहिले यो क्षेत्रमा पढेर धेरै युवाहरू आउनु भएको छ । ‘प्रोफेशनल’लाई देखाएर मात्रै आफ्नो घर तथा अफिस बनाउने चलन बढेको छ । यसरी यो इन्डस्ट्री र काम पनि बढेको छ । जनसंसाधन पनि बजारमा त्यत्तिकै आएका छन् । यस क्षेत्रका मानिस बजारमा धेरै भएकाले काममा सकारात्मक, नकारात्मक कस्तो असर परेको छ ?
एकदमै सकारात्मक प्रभाव परेको छ । किनभने पहिले इन्टेरियर डिजाइनलाई खास ठाउँमा खास किसिमका मानिसले मात्र अपनाउँथे । अहिले ग्राहकको दायरा धेरै बढेको छ । होटल/रेस्टुराँ धेरै थपिएका छन् । धेरै आउने क्रममा छन् । कसैले अफिस बनाउँछ भने त्यहाँ इन्टेरियर डिजाइनको काम आइहाल्छ । साधारण घर नै बनाउन पनि इन्टेरियर डिजाइनरको सहयोग लिनुहुन्छ । इन्टेरियर डिजाइनको सामानका विक्रेता, जस्तै– फर्निचर शोरूम जस्ता व्यवसायमा पनि डिजाइनरहरू काम गर्नुहुन्छ । त्यसमा हामीले भन्नेबित्तिकै, भनेका अनुसारका सामान तुरुन्त पाइन्छ । मेरो डिमान्ड यस्तो किसिमको छ, मैले यो प्रोजेक्टमा यसरी हेरिरहेको छु, यो कलर कम्बिनेशन, स्टाइल चाहियो भनेपछि त्यो तुरुन्त आउँछ ।
तपाईंकोे इन्टेरियर डिजाइन कम्पनीमा कतिजना काम गर्छन् ?
अहिले चार–पाँचजनाले पूर्णकालीन काम गर्छन् । तर अप्रत्यक्ष रूपमा धेरै छन् । यसमा टिम वर्क हुन्छ । प्लम्बिङ, इलेक्ट्रिसिटी, पेन्ट वर्क, फर्निचर लगायतको आआफ्नै सेक्सन हुन्छ । यसरी ५० जनाभन्दा बढीसँग हामी काम गर्छौं ।
यो त्यति धैरै कर्मचारी चाहिने खालको काम होइन रहेछ । व्यवसायको आकार चाहिँ कति ठूलो हुन्छ ?
धेरै ठूल्ठूला परियोजनाहरू, जस्तै– होटल, ठूला कर्पोरेटको कुरा गर्यौं भने त्यसमा इन्टेरियर डिजाइनका कामहरू धेरै ठूलो आकारको हुन्छ ।
सिभिल इन्जिनीयर, आर्किटेक्टहरू हुनुहुन्छ । उहाँहरूले घर, कोठाको डिजाइनको काम गर्नुहुन्छ । उहाँहरू र तपाईंहरूले गर्ने काममा कत्तिको द्वन्द्व हुन्छ ?
हुन्छ नि, किन नहुनु ? तर स्वस्थ किसिमको द्वन्द्व हुन्छ । त्यसैले यस्तो काममा सम्झौता र टिम वर्क आवश्यक छ । इन्टेरियर डिजाइन भन्ने नामले नै बताउँछ नि घरको आन्तरिक सजावट गर्ने भनेर । सिभिल इन्जिनियर, आर्किटेक्टले काम गर्दा शुरूदेखि नै हामीसँग राम्रोसँग समन्वय गर्दा त्यसको नतीजा एकदमै राम्रो हुन्छ । धेरैजसो कस्तो हुन्छ भने पहिले घर बन्छ, अनि घरको सजावट गर्नुपर्यो भने इन्टेरियर डिजाइन खोज्ने गरिन्छ । त्यस्तोमा कामको तालमेल अलि मिल्दैन । उदाहरणका लागि, डिजाइनरले ‘सोफा यहाँ राख्दा झ्याल यहाँ भएको राम्रो हुन्थ्यो, यहाँबाट लाइट आउँथ्यो भन्ने’ देख्छ । तर त्यहाँ त पर्खाल नै बनाइएको हुन्छ । यसरी पछि गएर इन्टेरियर डिजाइनमा ‘यो भएन, यसरी मिलाउनुपर्यो’ भनेर काम गर्दा खर्च बढ्छ । तर घर/अफिस निर्माणमा शुरूदेखि नै इन्टेरियर डिजाइनिङ पनि गराउन सके खर्च कम हुन्छ ।
इन्टेरियर डिजाइनिङमा कच्चापदार्थहरू (जस्तै– काठ, बाँस, प्लास्टिक, स्टील)को हिसाबले चाहिँ यसको ट्रेन्ड कस्तो छ ? मानिसको रोजाइ कस्तो छ ?
संरचनाको इन्जिनियरिङ सम्बन्धी काममा हामी त्यति संलग्न हुँदैनौं । इन्टेरियर डिजाइनिङमा ग्राहकको रुचिअनुसार यस्ता सामग्रीको उल्लेख्य प्रयोग हुने गरेको छ । साथै अहिलेका ग्राहकहरू अन्य विदेशी सामान पनि रोज्ने गर्छन् । कस्ता सामग्रीको प्रयोग गर्ने भन्नेमा मौसमले पनि निर्धारण गर्छ । जस्तै– काठमाडौंमा बन्ने घर/अफिसको भुइँमा न्यानोपनका लागि काठ/कार्पेट प्राथमिकतामा पर्छ । तराईतिर अथवा गर्मी ठाउँमा हो भने काठहरूको सट्टा मार्बल प्रयोग गरौैं भन्ने हुन्छ । ठाउँ अनुसार पनि विकल्प प्रशस्त छन् ।
विकसित देशमा भएको जस्तो नेपालमा आएको छ कि छैन ? जुन सबै हिसाबले राम्रो होस् । यस्तो ल्याउनुपर्छ भन्ने केही छ ?
कपडा थोरै परिमाण मात्र आउँछ । कुनै चिजहरू राम्रो आउँछ । यसको माग पनि त्यत्तिकै भइरहेको हुन्छ । तर कतिपय वस्तु छान्दा पर्याप्त मौज्दात भइदिँदैन । त्यसले चाहिँ कहिलेकाहीँ अप्ठ्यारो पनि पार्छ । एउटा सामग्रीको नमूना लगेको हुन्छ, पास गरिएको पनि हुन्छ, आउँछ भनिएको हुन्छ, तर आउँदैन । त्यसले काममा अलि निराश बनाउँछ । फर्निचरहरू, फिनिसिङ मटेरियल, पत्थर, टायलहरूको काम गर्दा विविधता छ । बत्तीहरू पनि अलि सीमित मात्रामा आउँछन् । त्यसमा पनि विकल्प अझै भएको भए राम्रो हुन्थ्यो भन्ने हुन्छ ।
साना साना कुराहरू विस्तृतमा हेर्ने र हरेक कोणबाट ठीक छ/छैन हेर्ने शीप महिलामा पाइन्छ ।
धेरै मानिसहरुमा इन्टेरियर डिजाइनको लागत अलि महँगो भयो कि भन्ने बुझाइ छ, के यो सत्य हो ?
केही हदसम्म सत्य नै हो । आर्किटेक्टले घरै बनाइदिन्छ जस्तो धारणा हुँदो रहेछ । सिभिल इन्जिनियरले बनावट, पिल्लरहरुको कुरा गर्नुहुन्छ, छडको कुरा गर्नुहुन्छ । इन्टेरीयर डिजाइन अन्तिम चरणमा आउँछ र यसमा रंगहरुको संयोजन मिलाउने, फर्निचर ल्याउने जस्तो किसिमको काम हुन्छ भन्ने बुझाई छ । यस्तो रंगहरुको संयोजन मिलाउने त मैले पनि त गर्नसक्छु नि भन्ने किसिमको सोच आउँदो रहेछ । त्यसो भएकाले इन्टेरीयर डिजाइनमा त्यस्तो धरै खर्च त नहोला भन्ने ग्राहकहरु मैले पनि पाएको हो ।
यहाँको विजनेशमा वार्षिक कारोबार कति हुन्छ ? केही त्यस्तो केही भन्न मिल्छ ?
सालाखाला ५ करोडको हाराहारीमा हुन्छ ।
अब अलिकति प्रसङ्ग बदलौं, महिला उद्यमी महासंघले अहिले के के गरिरहेको छ ?
महिला उद्यमी महासंघले उद्यमी महिलाहरुको उत्थान, विकास र संरक्षण गर्छ । हामिले १/ २ ओटा जिल्लाहरुबाट शुरु गरेका हौ । तर अहिले ५७ ओटा जिल्लामा पुगेको छ । हामीले जिल्लाहरुमा सँगठन् विस्तार गरेका छौं, ७ ओटै प्रदेशमा हाम्रो प्रतिनिधित्व छ । त्यहाका महिलाको क्षमता विकासको कुराहरु भयो, त्यहाँका महिलाको उत्पादनको मार्केटिङको कुराहरु भयो, उनीहरुलाई नेटवर्क गराउने, उनीहरुको गभर्नेन्सको कुराहरु भयो, त्यसमा विभिन्न कार्यक्रमहरु मार्फत हामीले काम गरिरहेका छौं । महिला उद्यमी महासंघलाई पनि दिगोे बनाउनु पर्नेे छ । कस्तो किसिमको कार्यक्रम भयो भने संस्था आत्मनिर्भर हुन्छ भन्नेमा पनि हाम्रो ध्यान छ । हामीले विजनेश डेभलपमेन्ट सेन्टरकोे अवधारणा ल्याएका छौं । त्यो भनेकोे सशुल्क सेवा दिएर आय आर्जन गर्ने हो । हाम्रा सदस्यहरु मात्र नभई कुनै पनि महिला उद्यमीलाई रजिष्ट्रेशनमा, नवीकरणमा, मार्केटिङ जानकारी, कच्चा पदार्थको जानकारी आदि सेवाहरु दिने गर्न थालेका छौं ।
अहिले गाउँका महिलाहरुले सानो सानो रुपमा गरेको उत्पादनको, जस्तो कि मिथिला आर्टको, मूल्य नपाउने, श्रमको सम्मान नहुने, त्यो क्षेत्र मरेर जाने भइरहेको छ । त्यसमा तपाईहरुले काम गर्न नसक्नु भएको हो ?
महासंघको पनि आफ्नै वाध्यता छ, सीमा छ । हामीले सोचिरहेको त छौं सबै महिलाहरुको विकास गरौं, तपाइले भनेजस्तो उहाँहरुको प्रोडक्टहरुलाई पनि हामिले संरक्षण गरौं, त्यसलाई अगाडी बढाऔं । तर हाम्रो पनि क्षमता त्यस्तो पर्याप्त छैन । तर त्यसो भन्दा भन्दै हामीले नगरेको चै होइन । हामीले इन्टरभेन्सन गर्छौ । यसका लागि एउटा वेब पोर्टल बनाएका छौं । उहाँहरुको सामानलाइ एकदमै उचित मूल्यमा हामीले अनलाइनमा राखिदिन्छौं र यसरी विश्वभरि त्यसको प्रचार गरिदिन्छौं । ठाडो टाइपले बनाएको ढकी होस्, मिथिला आर्ट होस्, पेन्टिङ वर्क ती सबै आउँछन् ।
तपाईं यति लामो समयदेखि महिला उद्यमशिलताको विकासको लागि काम गर्नुभएको छ । भर्खर उद्यमशिलतामा आउन चाहने महिला उद्यमीको लागि के सुझाब दिन चाहनुहुन्छ ?
हामीले व्यक्तिगत रुपमा एक्लै काम गर्दा त्यहाँ कति समस्या हुन्छन्, त्यो समस्या समाधन गर्नको लागि एकदमै गाह्रो हुँदो रहेछ । करको हुनसक्छ, निर्यातको कुरा हुन्छ सक्छ, नीति नियमको कुरा हुन्छ, बजारीकरणको कुरा हुनसक्छ । तिनमा गाह्रो हुन्छ । हाम्रो जस्तो संस्थामा जोडिनु भयो भने, संगठनात्मक रुपमा गयो भने समस्याहरु पनि समाधान हुन्छ ।
महिलाहरु जो उद्यमशीलतामा आउनुभएको छैन, उहाँहरुलाई तपाइको सुझाव के छ ?
उहाँहरुलाई सम्भाव्य उद्यमी भनौन । रुची भएको तर कसरी यो क्षेत्रमा आउने भन्ने कतिपयलाई हुन्छ । के गरौ, कसरी गरौ भन्ने किसिमको हुनुहुन्छ भने महीला उद्यमी महासंघले गर्ने कार्यक्रमहरु, तालीमहरु, वर्कशपहरुमा आउनुहोस् । न्यू विजनेश क्रिएशन भन्ने हाम्रो एउटा कार्यक्रम छ । त्यसमो कलेजको विद्यार्थी, गृहिणीहरु आउन सक्नुहुन्छ । त्यस्तो कार्यक्रम पहिला पनि हामिले धेरै गर्यौ, सफल पनि भएको छ । त्यसमा भाग लिनसाथ एक किसिमको प्रेरणा मिल्छ, यस्तो गर्ने रहेछ भनेर एक किसिमको आत्मविश्वास, ज्ञान पनि हुन्छ । यस्तो किसिमको कार्यक्रम गरिसकेपछि उहाँहरुले विजनेश शुरु गरेर सफल पनि हुनुभएको छ ।
महिला उद्यमशिलताको विषयमा तपाईंलाई भन्न मन लागेको अरु केहि छ कि ?
मलाई के भन्न मन लागेको छ भने महिलाहरु कति हदसम्म पछाडी नै छन्, उहाँहरुलाई उद्यममा अगाडि बढाउनको लागि पहल गर्न मेरो नेपाल सरकारलाई निवेदन छ । हामिलाई मौका दिनुस् । बजारीकरण मै समस्या छ । साामानहरु बनेको छ तर कहाँ लौजानु? अहिले ठाउँ ठाउँमा कोशेली घरहरुको कन्सेप्ट पनि आएको छ । हामीले सरकारलाई बारम्बार के नि भनिरहेको छौ भने, राष्ट्रिय स्तरमा क्राफ्ट भिलेज जस्तो उद्योग व्यवसायी महिलाहरुले आफ्नो सामानहरु प्रदर्शन गर्ने, विक्री गर्ने खालको अवधारणामा काम गरौं । त्यस्तो ठाउँ उपलब्ध गराइदिएको खण्डमा महासंघले त्यस्लाई लिड गरेर ७ ओटै प्रदेशका महिलाहको सामान हामीले प्रदर्शन गर्न सक्थ्यौं । त्यो चाहीँ एकदमै ठूलो सहयोग हुन्थ्यो भन्ने कुरा हाम्रो पूरै टिमलाई लागेको छ ।
(विस्तृत अन्तरवार्ताका लागि Youtube.com/c/NewBusinessAgeNepalमा जान सक्नुहुनेछ ।)
पेट्रोल–डिजेलको मूल्य घट्यो
‘ग्लोबल रिच अष्ट्रेलियन एजुकेसन फेयर’ माघ ५ बाट, अष्ट्रेलियाका २५ बढी युनिभर्सिटीका प्रतिनिधि आउने
जलविद्युत कम्पनीका शेयरमा लगानीकर्ताको आकर्षण, एक महीनामा १९.६४ % बढ्यो परिसूचक
माघे सङ्क्रान्तिको दिन टुँडिखेलमा भीडमा च्यापिएर ११ जना घाइते
लक्ष्मी सन्राइज बैंकको २३औं साधारण सभा
बाटोले विकासको सम्भावना खुलेको छ : अर्थमन्त्री डा. महत
३८ करोडले घट्यो चिया निकासी
पाँच महीनामा निर्जीवन बीमा कम्पनीले आर्जन गरे १५ अर्ब ७२ करोडभन्दा बढी बीमाशुल्क
कृषिमा लगानीको तयारी गर्दै भाटभटेनी
नृसिंहधाम, जहाँ बन्नेछ नेपालको पहिलो पानीमुनिको मन्दिर ! [तस्वीरहरू]
विद्युतीय तार भूमिगत : साढे २ वर्षमा सक्नुपर्ने काम ४ वर्षमा पनि सकिएन