निम्बस ग्रूपले खानेतेल, आटा पीठो, पशुपन्छीको आहार लगायतको उत्पादन तथा विक्रीवितरण गर्छ । हालै यसले देशका विभन्न ठाउँमा कृषि उत्पादन भण्डारण गर्ने वेयरहाउस स्थापना गर्न अन्य लगानीकर्तासँग मिलेर काम शुरू गरेको छ । प्रस्तुत छ, इन्जिनीयरिङ पृष्ठभूमिबाट पारिवारिक व्यापारमा प्रवेश गरेका आनन्द बगारियासँग आर्थिक अभियानका प्रधान सम्पादक मदन लम्सालले गरेको कुराकानीको सम्पादित अंश :
आफ्नो बारेमा केही बताइदिनुहोस् न !
आफ्नो बारेमा भन्दा पनि म निम्बसको बारेमा केही बताउन चाहन्छु । हामी किसानको उत्पादनलाई उपभोक्तासम्म पुर्याउने काममा छौं । किसानको उत्पादनलाई उपभोक्तासम्म पुर्याउने क्रममा धेरै प्रशोधन गर्नुपर्छ र त्यो तेलको रूपमा, नग्गेटको रूपमा, आटाको रूपमा वा त्यस्तै अरू रूपमा बनाएर तयार गर्नुपर्छ । हामी त्यही गर्छौं । आउने दिनमा पनि यसैलाई अघि बढाउँछौं ।
हामीले कुनै क्षेत्रमा केही कुराको कमी देख्यौं भने त्यो नै अवसर हो, त्यसैलाई समातेर अघि बढ्ने हो ।
तपाईंको पिताजी आफै अनुभवी । तपाईंले के थप्नुभयो ?
उहाँको अनुभव खासगरी व्यवसाय सञ्चालनमा हो । उहाँमा कुनै पनि विषयमा गहन रूपमा हेर्न सक्ने खुवी छ । मैले त्यसमा मेरो जाँगर थपेँ । हामी एकअर्काका पूरक भयौं ।
व्यवसाय अहिले कोरोना महामारीको असरबाट मुक्त भइसकेको अवस्था हो ?
हो पनि र होइन पनि भन्छु । किनभने अहिले व्यवसाय त चलिरहेको छ । तर, महामारीपछिका असर अहिले बजारमा हामीले देखिरहका छौं । इन्धनको मूल्य र ढुवानी भाडा, तरलता अभाव यी सबै कुरा महामारीपछिका असर हुन् । यी असरले बजारको गतिलाई खस्काएको छ । त्यो असरबाट बाहिर आउन अझै केही समय लाग्छ ।
अहिले धेरै कुराको मूल्य बढेको छ, जसले गर्दा वस्तुुको उत्पादन लागत पनि बढेको छ । त्यस हिसाबमा तपाईंको नाफा पनि बढिरहेको छ त ?
नाफा दुई किसिमले जोडिन्छ । एउटा क्वान्टम बेसिसमा जोडिन्छ । एउटा प्रतिशतका आधारमा जोडिन्छ । प्रतिशतका आधारमा हेर्ने हो भने बढेको पनि हुन सक्छ । तर हाम्रो क्षमता बिस्तारै खस्किँदो छ र उत्पादनको लागत बढ्दो छ । त्यसैले मलाई के लाग्छ भने वर्षको अन्त्यमा नाफा घटेकै हुन सक्छ ।
औसत मार्जिन लेभलमा हेर्दा बढेको हुन सक्छ । तर सिपिङ लागत बढ्यो, इन्धनको लागत बढ्यो । नेपालकै कुरा गर्दा आजभन्दा एक वर्षअघिको तुलनामा अहिले कम्तीमा दोब्बर फरक छ । यिनै तीनओटा मुख्य कारक छन् । त्यसको असरले एउटा युनिटको नाफा औसतमा बढेको देखिए तापनि समग्रमा हाम्रो नाफा खस्केकै छ ।
कम्पनीको अबको योजना के छ ?
अहिले नै कुनै ठूलो लगानीको बारेमा त सोचिरहेका छैनौं । केही परियोजनामा लगानीको प्रतिबद्धता भइसकेको छ । नयाँ छैन । हामीले यो २०–२२ वर्षमा कृषिजन्य वस्तुको प्रशोधनमा मुख्य पूर्वाधार सृजना गरेका छौं । तर, अबको ५–७ वर्ष पछिसम्म यसैअनुसार केही थप्दै जानेछौं । एउटा फुडपार्कको बारेमा सोचिरहेका छौं, जसले तयारी खानाको उत्पादन गर्नेछ । हालसम्म हामी थोक खरीद तथा विक्री र ग्रोसरीतिर बढी केन्द्रित भयौं । अहिले नेपालको सन्दर्भमा कुरा गर्ने हो भने चाउचाउको बजार निकै राम्रो छ । यसो भन्दैमा चाउचाउ नै उत्पादन गर्ने भन्न खोजेको होइन । तर स्वास्थ्यवद्र्धक खानेकुरा उत्पादन गर्ने बाटोमा हामी जान खोजिरहेका छौं । अहिलेसम्म नेपालमा जति पनि स्न्याक्स उपलब्ध छन्, ती सबै कार्बोहाइड्रेट भएका मात्र छन् । तर हामी सस्तो मूल्यमा पौष्टिक प्रोटिन उपलब्ध हुने खालका स्न्याक्स उत्पादन गर्नेबारे सोच्दै छौं । त्यसका लागि हामी उत्पादनदेखि विरतणसम्मको तयारी बिस्तारै अघि बढाउँदै छौं ।
निम्बस चाहिँ शुरूमा ट्रेडिङमा थियो । त्यसपछि अचानक पोल्ट्री फिडमा आयो । त्यसपछि दाल, आटादेखि अन्यतिर पनि हात हाल्यो । यसरी विविधीकरण आउनुमा यसको पृष्ठभूमि के थियो ? यसबारे बताइदिनुहोस् ।
ट्रेडिङबाट म्यानुफ्याक्चरिङ त बुुवाको देन हो । ट्रेडिङ सप्लिमेन्टरी हुनुपर्छ, मुख्य व्यवसाय हुन हुँदैन भन्ने उहाँको धारणा थियो । त्यसैले म्यानुफ्याक्चरिङतिर गएका हौं । त्यसपछि अर्को पक्ष विविधीकरण भन्ने कि व्यवसायको विस्तार भन्ने ? मचाहिँ यसलाई विस्तार भन्न रुचाउँछु । हामी जब पशुपन्छीको दाना उत्पादनतिर लाग्यौं, त्यसपछि हामीले के महसूस गर्यौं भने पशुपन्छीको दानामा वार्षिक रूपमा जति पैसा खर्च हुन्छ, मानिसको खाद्यान्नमा त्यति पैसा खर्च हुँदैन रहेछ ।
फरक के छ भने मानिसले खानामा स्वाद खोज्छन् । पशुपन्छीको खानामा स्वादको जरुरी त्यति पर्दैन । हामीले पशुपन्छीको खाना बनाउँदा लागत र पौष्टिक तत्त्वको सन्तुलन गर्छौं । तर, मान्छेको खानामा पौष्टिक तत्त्वको भन्दा पनि बढी मसलाको मात्रा ब्यालेन्सिङ गर्नुपर्ने हुन्छ । त्यसैले हामीलाई के लाग्यो भने यदि यी दुवै कामहरू सँगसँगै अघि बढाउन सक्यौं भने त्यसपछि उत्पादन गर्दा कुनै पनि कुरा खेर जाँदैन । जिरो वेस्ट (केही पनि खेर नजाने) म्यानुफ्याक्चरिङमा हामीले ध्यान दियौं ।
कुनै खानेकुरा उत्पादन गर्दा फाइबर बचेको हुन्छ, कुनै कार्बोहाइड्रेट बचेको हुन्छ त कुनै प्रोटिन बचेको हुन्छ । त्यो पशुपन्छीकोमा प्रयोग गर्न सकिन्छ । हामीले पहिलेदेखि नै गर्दै आएको कुरालाई आकार मात्र दिएका हौं । भटमासबाट तेल निकालेपछि खेर जाने पिना त हामीले पहिलेदेखि नै जनावरलाई खुवाउँदै आएका थियौं । हामीले त्यसैलाई स्ट्रिमलाइन गर्ने प्रयास मात्र गरेका हौं ।
सस्तो मूल्यमा पौष्टिक प्रोटिन उपलब्ध हुने खालका स्न्याक्स उत्पादन गर्नेबारे सोच्दै छौं ।
जब तपाईं आफ्नो परिवारको बिजनेशमा आउनुभयो । त्यसपछि त्यो बिजनेशमा के के परिवर्तन ल्याउनुभयो र त्यसका चुनौतीहरू के के थिए ?
चुनौती त जीवनको एउटा पाटो हो । देशमा हुने विभिन्न परिघटनाले बिजनेशमा कुनै न कुनै परिवर्तन त ल्याइनै हाल्छ । तर, हाम्रा लागि के थियो भने चुनौतीले नै धेरै कुरा सिकाइरहेको थियो । हामीले अरूसँग प्रतिस्पर्धा गर्नुभन्दा पनि हामी जुन अवस्थामा छौं, त्यसभन्दा अझ बढी आफैलाई राम्रो बनाउँदै लैजाने हाम्रो उद्देश्य रह्यो । त्यसका लागि पूर्वाधार राम्रो बनाउनुपर्यो, विभिन्न उत्पादनको गुणस्तर राम्रो बनाउनुपर्यो, व्यवस्थापन बलियो बनाउनुपर्यो । आफूसँग जे छ, त्यसलाई अझ राम्रो बनाउँदै जानु आज पनि छ र व्यवसाय बढ्दै गएपछि त्यो झन् झन् बढ्दै जान्छ । यसरी परिवर्तित भइरहने तत्त्वहरूलाई अर्केष्ट्रामा जस्तै समन्वयात्मक तरीकाले अघि बढाउनुपर्छ । व्यवस्थापन अर्केष्ट्रा सञ्चालन जस्तै हो ।
अरू व्यावसायिक घरानाहरूमा जस्तो धेरै ठूलो परिवार व्यवस्थापन गर्नुपर्ने नभएर पनि तपाईंलाई सजिलो भएको हो कि ?
ठूलो परिवार आफैमा एउटा संस्था हो । त्यसका आफ्नै फाइदा छन् । मैले त्यो फाइदा पाइनँ ।
तपाईंले देशैभरि वेयरहाउस स्थापना पनि शुरू गर्नुभयो । यसको शुरुआत कसरी भयो र अहिले यसको अवस्था के छ ?
नेपाल वेयरहाउस कम्पनी पब्लिक कम्पनी हो । यसमा हामीबाहेक अरू कम्पनी, बैंक र संस्थाहरूको पनि संलग्नता छ । हाम्रै फुड र फिड बिजनेश वृद्धि हुँदै गएपछि हामीले के महसूस गर्यौं भने अन्नको भण्डारण आफैमा चुनौतीपूर्ण हो । पहिला पहिला गोदाममा माल राख्दा कुहिन्छ भनिन्थ्यो । कुनै पनि वस्तु गोदाममा राखेर त्यसमा भएका पौष्टिक तत्त्वलाई जोगाएर राख्न सक्नु आफैमा एउटा विज्ञान हो ।
हाम्रो आफ्नै फ्याक्ट्रीमा पनि के देखियो भने सामान त किन्यौं, धेरै समय स्टोर पनि गर्यौं, तर फिड फ्याक्ट्री भएको हुनाले हाम्रोे फिड उत्पादन गर्नु मूल उद्देश्य हुन पुग्यो । जहिले पनि अन्न भण्डारण चाहिँ त्योभन्दा कम महत्त्वको स्थानमा परिरह्यो । वार्षिक रूपमा हेर्दा हामीले स्टोरेज गरेका वस्तुको अधिकतम उपयोग ४० प्रतिशत मात्र हुँदो रहेछ । त्यसको उपयोग वृद्धि गरेर कसरी ८० प्रतिशतसम्म पुर्याउन सकिन्छ भनेर हामीले यो कामको शुरुआत गरेका हौं । यी वेयरहाउसमा जसले पनि निश्चित भाडा तिरेर सामान राख्न सक्छ र समयावधिभित्र झिकेर लैजान सक्छ । यो करीब १५० करोड रुपैयाँको परियोजना हो । हाम्रो अहिलेसम्म पहिलो युनिट चालू भइसक्यो । बाँकी दुईओटा युनिट चाहिँ तयारीका क्रममा छन् । यो भारत लगायत अन्य मुलुकमा पनि अभ्यासमा आइरहेको व्यवसाय हो । सुनसरी, जितपुर र कपिलवस्तुमध्ये सुनसरीको चालू नै भइसक्यो । जितपुरमा अबको केही महीनाभित्रै शुरू हुन्छ । कपिलवस्तुमा भने अझै एक वर्षजति लाग्ने देखिन्छ ।
निम्बस ग्रूप अमेरिकाको मोन्सान्टो कम्पनीसँग आबद्ध छ । यसले जीएमओ अर्थात् जेनेटिकल्ली मोडिफाइड अर्गानिज्म उत्पादन गर्दछ । संसारभर यसको आलोचना पनि भइरहेको छ । यस्तो कम्पनीसँग निम्बस ग्र्रूप किन आबद्ध भयो ?
मोन्सान्टो अहिले कम्पनीको रूपमा छैन । यसको व्यवसाय र ब्रान्ड बेयर आदि विभिन्न अन्य कम्पनीले किनिसके । हामीकहाँ रैथाने बीउ, वर्णसंकर र जीएम बीउको पनि कुरा गर्छौं । तर, जीएम बीउलाई हाम्रो सरकारले मान्यता दिने गरेको छैन । यो एउटा देशको आफ्नो नीतिको कुरा हो । भारतमा पनि केही सीमित मात्रामा मात्र जीएमओलाई मान्यता दिएको छ । मोन्सान्टो होस् वा जुनसुकै कम्पनी होस्, वास्तविक कुरा जीएमओको हो ।
हामीकहाँ कम्पनीलाई हेरेर उसको उत्पादनलाई विश्लेषण गर्ने चलन छ । मोन्सान्टो अन्तर्गत जीएम मात्रै होइन, अन्य धेरै प्रकारका वर्णसंकर जातका बीउ उत्पादन भइरहेका छन् । हाम्रै देशको नेपाल इन्ट्रप्राइजेजले पनि वर्णसंकर बीउ उत्पादन गर्दछ । यद्यपि जीएमओ बीउ आयातका लागि नेपालको अनुमति पनि छैन । तर भारतले मान्यता दिएको छ ।
हामीले के कुरा बुझ्न जरुरी छ भने वर्णसंकर बीउलाई गलत तरीकाले बुझ्नु भएन । तर, जीएम बीउलाई हाम्रो सरकारले मान्यता दिएको छैन । त्यसलाई हामीले सम्मान गरेका छौं । नेपालमा पछिल्लो समय मकै, धानमा दाना नलाग्ने खबर सुनिन्छ । ती कुनै पनि बीउ जीएमसँग सम्बन्धित छैनन् । त्यसमा हावापानीकै समस्या हुन सक्छ । तर, मेरो बुझाइमा हामीकहाँ जबसम्म जीएम बीउलाई नीतिगत रूपमा मान्यता दिइँदैन, तबसम्म नयाँ उत्पादन देख्न पाइँदैन । जीएमओ र वर्णसंकर फरक हो भन्ने कुरा हामीले बुझ्न जरुरी छ । हामी पनि मोन्सान्टोबाट नेपालमा वर्णसंकर बीउ भित्र्याउँछौं । तर त्यो कुनै नयाँ उत्पादन आएको होइन ।
महामारीको समयमा तपाईंहरूले ‘निम्बस बजार डटकम’ नामबाट एउटा ई–कमर्श प्लेटफर्म पनि सञ्चालनमा ल्याउनु भएको थियो । त्यसको अवस्था के छ ?
त्यसबेला सम्पूर्ण बजार बन्द भयो र हाम्रा कर्मचारी पनि खाली भए, जसले गर्दा उपभोक्ताको सहजताका लागि हामीले अनलाइन व्यापारको धारणा अघि ल्यायौं । एक वर्षजति राम्रै चल्यो त्यसपछि अनलाइन व्यापार बिस्तारै घट्दै गयो । कतिपय पूर्णरूपमा अनलाइन नै व्यापार गरिरहेका कम्पनीहरू चलेका छन् । निम्बसको हकमा हामी अनलाइन व्यापारमा प्रगति गरिरहेका छैनौं । यद्यपि हामीले यसबाट धेरै कुरा सिक्ने अवसर पायौं ।
अब हामी निम्बस बजार अनलाइन मात्र होइन, डाकस्टोर (धेरै ठाउँमा सानो सानो गोदाम राखेर गरिने व्यापार) र अनलाइन बजारको मिश्रणमा काम गर्न खोजिरहेका छौं । एउटा नयाँ तरीकाले अघि बढ्ने प्रयास गरिरहेका छौं ।
नेपालमा ई–कमर्श बिजनेशमा सबैभन्दा चुनौती मानिसको व्यवस्थापन हो भन्ने भनाइ पनि छ । त्यसैले यसमा तपाईंको बुझाइ के छ ?
हामी यति ठूलो म्यानुफ्याक्चरिङ उद्योग चलाउँछौं । मान्छेको व्यवस्थापन त बानी भइसक्यो । समाजमा मानिसको व्यवस्थापन नगरीकन बस्न पाइन्छ र ? त्यसैले अनलाइन व्यापार जति राम्रो सुनिए पनि यसको लागत निकै बढी छ । मानिसको व्यवस्थापनभन्दा पनि लजिस्टिक्सको व्यवस्थापन चुनौतीपूर्ण छ । कसैले कुनै सामान अर्डर गरेको छ र उसले अर्डर गरेको स्थान नजिकबाट अन्य अर्डर आएको छैन भने मैले डेलिभरी गर्ने लागत त बढ्यो नि । त्यहीँ नजिकैबाट अरू पनि अर्डर आए भने त प्रत्येक युनिटमा डेलिभरी लागत घट्छ । तर, मैले अर्डर बढी छ कि कम छ भन्ने कुरा हेर्नेभन्दा पनि आफ्नो ब्राण्डको प्रमिस पूरा गर्न पनि सामान त डेलिभरी गर्नैपर्यो । यो चाहिँ अनलाइन बिजनेशको चुनौती हो ।
महामारीले हाम्रा टोलटोलमा भएका साना किराना पसलको महत्त्व पनि सिकाएको छ । त्यसबेला घरबाट निस्केर बाहिर टाढा जाने सुविधा थिएन, टोलटोलमा भएका साना किराना पसलले जुटाइदिए । ई–कमर्शको कुरा गर्दा डेलिभरी प्रणालीमा यस्ता साना किराना पसलले दिन सक्ने सहयोग उपयोग गर्न सक्यो भने धेरै गर्न सकिन्छ भन्ने पनि देखाएको छ ।
ठूला स्टोरहरू आएपछि अब हाम्रो घर अगाडिका साना पसल चल्दैनन् भन्ने सोचाइ थियो । तपाईंका अनुसार त्यो होइन रहेछ, होइन त ?
ती पसल पनि चलिरहेका छन् । तपाईं हाम्रै टोलमा कुन पसल बन्द भयो ? हामीले मानौं नमानौं हामीलाई गाह्रो परेको बेला तिनै पसलले हाम्रो आवश्यकता पूरा गरेका छन् । महामारीमा सबै व्यक्तिले यो यथार्थ महसूस गरेका छन् । विश्वव्यापी रूपमा हेर्दा पनि स्थानीय उत्पादन महत्त्वपूर्ण हुन्छ भन्ने आइरहेको छ । महामारीअघि हामी ग्लोबलाइजेशनको कुरा बढी गर्दथ्यौं । तर अहिले प्रविधिमा ग्लोबलाइजेशन तर म्यानुफ्याक्चरिङमा लोकलाइजेशन भन्ने आउन थालिसक्यो । त्यसकारण हामी विद्यमान प्रणालीलाई खल्बल्याउन होइन, यो प्रणालीभित्रै आफूलाई कसरी अनुकूलन गर्ने भन्नेमा लागेका छौं ।
करीब १५० करोड रुपैयाँको वेयरहाउस परियोजना अन्तर्गत पहिलो युनिट चालू भइसक्यो ।
नेपालमा पहिलो पुस्ताले दोस्रो तेस्रो पुस्तालाई त्यति विश्वास गरेर जिम्मेवारी हस्तान्तरण गरेको पाइँदैन । तपाईंको पिताजीले चाहिँ तपाईंलाई पूरै स्वतन्त्रता दिएको देखिन्छ । यो कसरी भयो ?
यसबारे त मैले सोचेकै छैन । उहाँले ममाथि विश्वास गरेको मात्र होइन, विचारको पनि हामीबीच आदानप्रदान हुन्छ । त्यसले पनि आपसी विश्वास बढाउन सघाएको होला ।
नेपालमा व्यावसायिक वातावरण सजिलो वा अप्ठ्यारो कस्तो छ ? तपाईंलाई के लाग्छ ?
सजिलो पनि अप्ठ्यारो पनि छ । अप्ठ्यारा छन्, त्यसैले धेरै मानिस व्यवसायमा इच्छा राख्छन् र पनि सफल हुँदैनन् । हाम्रो आफ्नै भौगोलिक सीमितताका कारण पनि गाह्रो छ । अर्कातर्फ, राजनीति र कर्मचारीतन्त्रकै तालमेल अहिलेसम्म मिलेको छैन । सजिलो पनि छ, किनभने व्यावसायिक समुदाय सानो छ । यसले गर्दा प्रतिस्पर्धा गर्न पनि सजिलो छ । यी सबै अप्ठ्यारा र सजिला कुरा मिलाएर अघि बढ्नुपर्छ । बिजनेश मात्र गरेर पुग्दैन, अन्य धेरै कुरा अरू पनि मिलाउनु पर्दछ ।
मलाई के लाग्छ भने यसबाहेक व्यापारिक वातावरण राम्रो बनाउन राजनीतिज्ञ र कर्मचारीतन्त्रले पनि सहजीकरण गरिदिनु पर्दछ । यो गर्न आवश्यक छ भन्ने उहाँहरूले पहिले आत्मसात् गर्नुपर्यो । कहिलेकाहीँ यस्तो कुराहरू खड्किने गरेको छ । सरकारले सहजकर्ताको भूमिका निर्वाह गरिदिनु पर्दछ । मेरो भनाइ चाहिँ के हो भने अर्थतन्त्र महत्त्वपूर्ण कुरा हो । त्यसैले अर्थतन्त्रलाई सकारात्मक दिशातर्फ अघि बढाउन सरकार लाग्नुपर्दछ । तर, अहिले यहाँ त २ प्रतिशत मान्छेले बेइमानी गर्दा सरकारले त्यसैको आधारमा नीतिनियम बनाउँछ, जसले गर्दा ९८ प्रतिशतलाई असर गर्दछ । तर, अर्थतन्त्र बढाउने त त्यही ९८ प्रतिशतले नै हो नि ।
तपाईंको कम्पनीको कतिपय उत्पादन दैनिक उपभोग्य वस्तु छन् । नेपालमा यस्ता वस्तुमा गुणस्तर र प्याकेजिङका कारण थुप्रैखालका आलोचना भइरहेका हुन्छन् । तपाईंका विचारमा कस्तो खालको नीतिनियम बनायो भने यो व्यापार पनि राम्रो हुन्छ र सामाजिक न्यायका हिसाबले पनि राम्रो होला ?
तपाईंले न्यायको कुरा गर्नुभयो । फुड बिजनेशको कुरा गर्दा अन्याय पनि विभिन्न किसिमका हुन सक्छन् । एउटा चाहिँ सामान्य अन्याय र अर्को हानिकारक अन्याय हुन्छ । यो पाटोका लागि मेकानिज्म आवश्यक छ । हामीकहाँ त्यो कुरा वाणिज्य विभागको हातमा छ । यस्ता निकायहरूले हाम्रोमा प्राय: बजारको अनुगमन गर्ने चलन छ । बजारभन्दा पनि नियमित रूपमा उद्योगको चाहिँ अनुगमन गर्नुपर्ने हो कि जस्तो मलाई लाग्छ । महत्त्वपूर्ण कुरा के भने हानिकारक अन्यायलाई निकै कडा रूपमा लिइनु पर्दछ । अर्को कुरा, गुणस्तरीय वस्तु चिन्न त ब्राण्ड पनि हेर्नुपर्दछ । ब्राण्ड भनेको विश्वासको कुरा हो । आजको दिनको उपभोक्ता निकै स्मार्ट छन् । उनीहरूलाई थाहा छ कि कुन ब्राण्ड विश्वसनीय छ र कुन ब्राण्ड विश्वसनीय छैन । त्यसैले गुणस्तरको कुरा मूल्यमा पनि निर्भर भएको देखिन्छ । यिनै विषयमा ध्यान दिन सक्यौं भने सहजै काम गर्न सकिन्छ ।
नयाँ पुस्ताका युवा उद्यमी र नियम कानून निर्माताका लागि तपाईंको सन्देश के हुन सक्छ ?
कानून निर्माताहरूलाई त मैले भन्ने कुरा एउटै छ– व्यवसायलाई खुला छोड्दिनुस्, केही कुरामा पनि नरोक्नुस् । व्यवसायलाई रोकेर रोकिँदैन पनि । यो चलिरहन्छ । र, युवा पुस्ताका लागि मेरो सन्देश के छ भने आजभन्दा २५ वर्षअघि मैले नेपालमा निकै अवसर देखेकै कारण बिजनेशमा आएँ । तपाईंहरू कुनै पनि क्षेत्र समात्नुस्, त्यहाँ धेरै नै अवसर भेट्नुहुन्छ । हामीले कुनै क्षेत्रमा केही कुराको कमी देख्यौं भने त्यो नै अवसर हो, त्यसैलाई समातेर अघि बढ्ने हो । बाटो अलिकति असहज भए पनि त्यही असहज बाटो हिँड्न सक्ने मान्छे नै उद्यमी व्यवसायी बनेर सफल भएर निस्किने हो । तपाईंले पढ्नुभएको छ भने तपाईंको सर्टिफिकेट जागिर खानका लागि त पर्याप्त छ, तर व्यवसाय गर्न चाहनुहुन्छ भने पढेको सर्टिफिकेट मात्र पर्याप्त हुँदैन । त्यसका लागि तपाईंमा मेहनत र जुझारुपन हुनु निकै जरुरी छ । मैले शुरू गरेको दौड म अन्तिमसम्म दौडिन्छु भन्ने हिम्मत एक व्यवसायी बन्न चाहने मान्छेसँग हुनैपर्ने गुण हो ।
(विस्तृत अन्तरवार्ताका लागि Youtube.com/c/NewBusinessAgeNepal मा जान सक्नुहुनेछ ।)
पेट्रोल–डिजेलको मूल्य घट्यो
‘ग्लोबल रिच अष्ट्रेलियन एजुकेसन फेयर’ माघ ५ बाट, अष्ट्रेलियाका २५ बढी युनिभर्सिटीका प्रतिनिधि आउने
जलविद्युत कम्पनीका शेयरमा लगानीकर्ताको आकर्षण, एक महीनामा १९.६४ % बढ्यो परिसूचक
माघे सङ्क्रान्तिको दिन टुँडिखेलमा भीडमा च्यापिएर ११ जना घाइते
लक्ष्मी सन्राइज बैंकको २३औं साधारण सभा
बाटोले विकासको सम्भावना खुलेको छ : अर्थमन्त्री डा. महत
३८ करोडले घट्यो चिया निकासी
पाँच महीनामा निर्जीवन बीमा कम्पनीले आर्जन गरे १५ अर्ब ७२ करोडभन्दा बढी बीमाशुल्क
कृषिमा लगानीको तयारी गर्दै भाटभटेनी
नृसिंहधाम, जहाँ बन्नेछ नेपालको पहिलो पानीमुनिको मन्दिर ! [तस्वीरहरू]
विद्युतीय तार भूमिगत : साढे २ वर्षमा सक्नुपर्ने काम ४ वर्षमा पनि सकिएन