प्लस टू र ए–लेभलको फरक

दुर्गा लामिछाने

नेपालमा प्लस टूको पाठ्यक्रम विकास गर्ने क्रममा विद्यार्थीको इच्छाअनुसार भिन्न–भिन्न सङ्कायका विभिन्न विषय छानी पढ्न पाउने व्यवस्था गर्न खोजिएको थियो । तर, अन्ततोगत्वा परम्परागत ढङ्गकै जुन सङ्काय पढ्ने हो, सबै विषय त्यसैमा सम्बन्धित मात्रैको पाठ्यक्रम डिजाइन गरी पढाइयो । यसले प्लस टूको तहमा पढेको सङ्कायमै मात्र स्नातक गर्ने स्वतन्त्रता दियो । यसमा विज्ञान सङ्काय पढ्नेका लागि स्नातकमा अन्य जुनसुकै सङ्कायमा जाने स्वतन्त्रता छ । त्यसैगरी मानविकी पढेर पनि एउटा अतिरिक्त विषय शिक्षा पढ्नेका लागि स्नातकमा शिक्षा सङ्कायमा जाने स्वतन्त्रता छ । तर, ११ र १२ मा शिक्षा, मानविकी वा व्यवस्थापनजस्ता सङ्काय पढ्नेले स्नातकमा विज्ञान सङ्काय पढ्ने छूट भने छैन । अर्कोतर्फ ए–लेभलमा भने भिन्न भिन्न सङ्कायका विषय मिश्रित गरी पढ्न पाउने स्वतन्त्रता छ । यसमा यदि एउटा विषय भौतिक विज्ञान, अर्को गणित र अर्को व्यवस्थापन वा मानविकी जुनसुकै पढेको छ भने पनि उक्त विद्यार्थीलाई स्नातकमा विज्ञान वा अन्य सङ्कायमा जाने स्वतन्त्रता हुन्छ । ए–लेभलको यही विशेषताका कारण यसतर्फ विद्यार्थीको आकर्षण बढ्दो छ । यी दुई पाठ्यक्रमको अर्को महत्त्वपूर्ण भिन्नता भनेको शिक्षण विधि हो । ११–१२ मा अधिकांशतः किताबमा निर्भर सैद्धान्तिक प्रकृतिको पढाइ हुन्छ । विज्ञान सङ्काय तथा मानविकीका केही निश्चित विषयको आंशिक अध्यायमा प्रयोगात्मक भए पनि बाँकी सबै सैद्धान्तिक हुन्छन् । अर्कोतर्फ, ए–लेभलमा भने विश्लेषणात्मक क्षमता अभिवृद्धि गर्ने तथा बढी प्रयोगात्मक हुन्छ । सामान्यतया घोक्ने, सम्झिने र लेख्ने शिक्षण पद्धति ए–लेभलमा छ । तर, ए–लेभल पढ्ने विद्यार्थीले पढाइका क्रममा ज्ञान, शीप र विश्लेषणात्मक क्षमता प्राप्त गर्दछन् । पढेको व्यवहारमा उतार्न सिकाउने र व्यवहारमा लागू हुने विषय पढ्न पाउनु यो धारका विद्यार्थीका लागि महत्त्वपूर्ण अवसर हो । यसमा विषयअनुसार लिखित, मौखिक तथा प्रयोगात्मक सबै प्रकारका परीक्षा हुन्छन् । ए–लेभलको लक्ष्य विदेश नेपालमा कतिपय कलेजले साइन्स र ननसाइन्स भनेर अलग–अलग गरी ए–लेभल पढाउँछन् भने कतिपयले एकै ठाउँमा राखेर ऐच्छिक विषयहरूमा मात्र अलग गरेर पढाउँछन् । तीमध्ये ८० प्रतिशतभन्दा बढी विद्यार्थी उच्च शिक्षाका लागि विदेश जाने गरेको एस इण्टरनेशनल बिजनेश स्कूलका निर्देशक आशिष तिवारी बताउँछन् । बाँकीले नेपालमै रहेका विभिन्न राष्ट्रिय तथा अन्तरराष्ट्रिय विश्वविद्यालयअन्तर्गतका कलेजमा पनि पढाइ अघि बढाउँछन् । विदेश गएका हुन् वा नेपालमै बसेका, ए–लेभल पढेका विद्यार्थीको करीअर भने सुरक्षित छ । ए–लेभल पढ्नुका फाइदा यो पाठ्यक्रमले विद्यार्थीमा कुनै पनि कुरालाई प्रयोगका आधारमा बुझ्ने र विश्लेषण गर्न सक्ने क्षमता प्रदान गर्छ । अन्तरराष्ट्रिय मान्यता रहेको शिक्षा भएका कारण उच्च शिक्षाका लागि अन्य कुनै देशमा गएर पढेर आउने वा उतै काम गर्ने स्वतन्त्रतासमेत मिल्दछ । यसअन्तर्गत सम्पूर्ण सङ्कायका विषय पढाइ हुने हुँदा अवसरका बाटा पनि धेरै क्षेत्रकै हुन्छन् । ए–लेभलको साइन्स धारमा पढ्नेमा धेरै डाक्टर, इञ्जिनीयर, नर्स बनेका छन् । त्यसैगरी ननसाइन्स धारमा पढ्ने धेरैजसो बिजनेश म्यानेजमेण्टका क्षेत्रमा अघि बढेका छन् । त्योभन्दा पनि महत्त्वपूर्ण त, ए–लेभल पढेका विद्यार्थी जागीरको खोजीमा लाग्नेभन्दा पनि रोजगारी सृजना गर्नेतर्फ बढी सक्रिय हुने गरेका छन् । यसबाट पाइने ज्ञान, शीप र विश्लेषकीय क्षमताले उनीहरूमा आफ्नै काम गर्न सक्ने आँट र दृष्टि प्रदान गर्दछ । सानै भए पनि आफ्नै काम गर्ने साथै अरूका लागि रोजगारी सृजना गर्ने क्षमता ए–लेभल गरेका विद्यार्थीमा पाइने गरेको छ । भर्ना प्रक्रिया ए–लेभल पढाउने कलेजले सकेसम्म विद्यार्थी तथा अभिभावकले कलेजमै आएर बुझून् र भर्नाका लागि निवेदन दिऊन् भन्ने अपेक्षा राख्दछन् । यसो हुँदा कलेज र विद्यार्थी–अभिभावकबीच दोहोरो कुराकानी भई निर्णय लिन सजिलो हुन्छ । यदि कलेजमै गएर बुझ्न तथा भर्ना हुन सम्भव नभए सम्बन्धित कलेजका वेबसाइटमार्फत पनि बुझ्न र त्यहाँ राखिएका फारम भरी निवेदन दिन सकिने व्यवस्था गरिएको छ । अन्य पढाइजस्तो अघिल्लो तहको शैक्षिक प्रमाणपत्र मात्रले ए–लेभल पढ्ने योग्यता नदिन सक्छ । कतिपय कलेजले अतिरिक्त क्रियाकलापमा विद्यार्थीको सहभागिता, विश्लेषणात्मक एवम् रचनात्मक क्षमताजस्ता पक्षलाई पनि भर्नाको योग्यता मान्दछन् । विद्यार्थी छनोटमा कम्प्युटरका माध्यमबाट मौखिक र मात्रात्मक योग्यता परीक्षण गरिन्छ । त्यसैगरी कलेजहरूले व्यक्तिगत अन्तरवार्ता पनि लिने गर्दछन् ।

प्रतिक्रिया [0]

पुरा नाम: *

इमेल: *

प्रतिकृया: *
पठाउनुहोस