प्रभावकारी बन्दै स्वास्थ्य बीमा कार्यक्रम, कर्णालीमा डेढ लाख सहभागी

आकाश तारा बयक

मंसिर ९, सुर्खेत । जनतालाई स्वास्थ्य सेवाको पहुँचभित्र राख्ने उद्देश्यले ल्याईएको स्वास्थ्य बीमा कार्यक्रम कर्णालीमा प्रभावकारी बन्दै गइरहेको छ । स्वास्थ्य बीमा गरेपछि आवश्यक परेका बेला गुणस्तरीय स्वास्थ्य सेवा पाउने र उपचारका लागि ऋण खोज्नु नपर्ने भएपछि जनताको आकर्षण बढ्दै गएको हो । सरकारले अतिगरीबका लागि निःशुल्क स्वास्थ्य बीमा गरिदिने समेत व्यवस्था छ । स्वास्थ्य बीमा बोर्ड, कर्णालीले दिएको जानकारीअनुसार स्वास्थ्य बीमा कार्यक्रममा पछिल्लो डेढ वर्षमा प्रदेशका करीब डेढ लाख सर्वसाधारण सहभागी भएका छन् । स्वास्थ्य बीमा कार्यक्रमबाट सुर्खेत, जाजरकोट, जुम्ला, रुकुम पश्चिम, कालिकोट, मुगु, हुम्ला र डोल्पा जिल्लाका नागरिकले कार्यक्रमबाट लाभ लिइरहेका छन् ।

सबैका लागि स्वास्थ्य सेवा सुनिश्चित गर्ने सरकारी लक्ष्यअनुरुप डेढ वर्षअघि शुरु गरिएको स्वास्थ्य बीमा कार्यक्रम प्रभावकारी रुपमा लागू भएका क्षेत्रमध्ये कर्णाली अग्रस्थानमा रहेको स्वास्थ्य बीमा बोर्डका प्रदेश संयोजक अर्जुन पण्डितको दाबी छ । देशभरिमै सबैभन्दा राम्रो प्रतिफल कर्णालीका सर्वसाधारणले पाइरहेको उनको भनाइ छ । ‘सामाजिक स्वास्थ्य बीमाको आधारमा गुणस्तरीय स्वास्थ्य सेवाको पहुँच आम जनता समक्ष पु¥याउनु नै मुख्य उद्देश्य हो,’ उनले भने, ‘स्वास्थ्य बीमाबाट हालसम्म ५ करोड ६८ लाख ८९ हजार ९ सय ४८ रुपैयाँ सङ्कलन भएको छ ।’

सरकारले यसलाई अझ व्यापक बनाउन यो वर्ष कर्णालीका थप २ जिल्लामा लागू गर्ने लक्ष्य राखेको बताउँदै प्रदेश संयोजक पण्डितले भने, ‘यसै वर्षमा दैलेख र सल्यान जिल्लामा स्वास्थ्य बीमा कार्यक्रम शुरु भएपछि कर्णालीका जनताको स्वास्थ्य बीमामा थप पहुँच पुग्ने अपेक्षा राखेका छौं ।’ भौगोलिक कठिनाइ, गरिबी, नागरिकको चेतनास्तर लगायतका चुनौतीका बाबजुद पनि बीमा कार्यक्रममा नागरिकको आकर्षण देखिएको उनी बताउँछन् । ‘थुप्रै चुनौतीका बीच हामीले नागरिकलाई विश्वासमा लिन सफल भएका छौं,’ उनले भने, ‘गरीबका लागि स्वास्थ्य बीमा बढी आवश्यक रहेकाले पैसाको अभावमा उपचारबाट वञ्चित हुनुपर्ने समस्याबाट मुक्त हुन सबै नागरिकलाई मेरो आग्रह छ ।’

२५ सयमा ५० हजारको उपचार हाल एक परिवारको उपचार खर्चबापत ५० हजार रुपैयाँसम्मको बीमा दिइएकोमा त्यसलाई बिस्तारै बढाएर लैजाने तयारी गरिएको छ । यसका लागि पाँच जनासम्मको परिवारलाई एकमुष्ठ दुई हजार पाँच सय प्रिमियम बुझाए एक वर्षभित्र ५० हजार रुपैयाँसम्मको उपचार निःशुल्क हुने व्यवस्था सरकारले गरेको छ । उक्त रकम एक व्यक्ति वा त्योभन्दा बढी सदस्यका लागि उपचारमा खर्च गर्न सकिन्छ । राष्ट्रिय स्वास्थ्य बीमा कार्यक्रम अनुसार परिवारमा पाँच जनाभन्दा बढी छन् भने बढी भएका प्रत्येक व्यक्तिको ४२० रुपैयाँ थप तिर्नुपर्छ । तर हालको नियम अनुसार पाँचभन्दा बढी परिवार सदस्य भए पनि निःशुल्क उपचारको सीमा ५० हजार रुपैयाँभन्दा बढ्दैन ।

गरीबको प्रिमियम सरकारबाटै बीमा प्रिमियम तिर्न नसक्ने गरीब परिवारको प्रिमियम रकम सरकारले नै तिरिदिने व्यवस्था छ । त्यस्तो परिवारले सरकारले प्रदान गरेको गरीव परिचयपत्र पाएको हुनुपर्छ । प्रिमियम तिर्न नसक्नेहरुका लागि अति गरीबलाई शतप्रतिशत, गरीबलाई ७५ प्रतिशत र गरिबीको जोखिममा रहेका परिवारलाई ५० प्रतिशतसम्म सरकारले व्यहोरिदिने व्यवस्था गरेको छ । तर सरकारले राष्ट्रिय गरिबीको परिचयपत्र सबै जिल्लामा हालसम्म पु¥याई नसकेकाले गरीबलाई स्वास्थ्य बीमा बापतको रकम दिएको छैन ।

सेवा लिन असहज कर्णालीका ग्रामीण क्षेत्रमा अझैपनि गरिबी, चेतनाको अभाव आदि कारणले स्वास्थ्य बीमा गराउनेले सोचे जस्तो सेवा पाउन नसकिरहेको बताउँछन् । तोकिएका स्वास्थ्य संस्था टाढा भएकाले बीमा गरेका नागरिकलाई उपचार सेवा लिन गाह्रो भएको छ । केही स्वास्थ्य संस्थामा औषधिको अभाव रहेको गुनासो समेत आएको सम्बद्धहरु बताउँछन् । सूचीकृत स्वास्थ्य संस्थासम्म सहज रुपमा पहुँच नहुँदा सोचेअनुरुप सर्वसाधारणले लाभ लिन सकेका छैनन् ।

प्रदेश अस्पतालमा सेवाग्राही बढ्दै गाउँ/गाउँका सर्वसाधारण समेत स्वास्थ्य बीमा कार्यक्रमप्रति आकर्षित भएको प्रदेश अस्पताल सुर्खेतका स्वास्थ्य बीमा कार्यक्रमका फोकल पर्सन रेशम गौतमले बताए । उनले स्वास्थ्य बीमा कार्यक्रमबाट लाभ लिन आउने सेवाग्राहीलाई सेवा पुर्‍याउन भ्याइनभ्याइ भएको बताए । बीमा कार्यक्रम अन्तर्गत सर्वसाधारणले अन्तरङ्ग/बहिरङ्ग सेवा, शल्यक्रिया सेवा, प्रयोगशाला तथा तोकिएको औषधि बीमा गरेपछि निःशुल्क पाउनेछन् । ‘जटिल प्रकारका रोगको उपचार बीमा भित्र नपरेपनि साधारण उपचार र रोग पत्तालगाउने खालका परीक्षण यसमा समावेश छन्,’ गौतमले भने । कार्यक्रममा सहभागी ४० वर्ष कटेकालाई वर्षको एक पटक अतिरिक्त सेवा स्वरुप स्वास्थ्य जोखिम परीक्षण सेवा उपलब्ध छ । सरकारबाट निःशुल्क तोकिएका अन्य सेवा भने यथावत् नै रहने छ ।

प्रतिक्रिया [0]