काठमाडौं । धितोपत्र बजारमा सूचीकृत १५ निर्जीवन बीमा कम्पनीमध्ये १० ओटाले तोकिए बमोजिम चुक्तापूँजी पुर्याएका छन् । चालू आवको असोज मसान्तसम्म उक्त संख्याका कम्पनीले चुक्तापूँजी पुर्याएका हुन् । २०७५ असार मसान्तभित्र रू. १ अर्ब चुक्तापूँजी पुर्याउन निर्जीवन बीमा कम्पनीलाई बीमा समितिले निर्देशन दिएको थियो ।
चालू आवको पहिलो त्रैमासिक वित्तीय विवरण अनुसार अझै राष्ट्रिय बीमा कम्पनी, एनएलजी इन्स्योरेन्स, युनाइटेड इन्स्योरेन्स, प्रुडेन्सियल इन्स्योरेन्स र लुम्बिनी जनरल इन्स्योरेन्सले चुक्तापूँजी पुर्याउन बाँकी छ । यीमध्ये राष्ट्रिय बीमा कम्पनीको पूँजीवृद्धिका लागि अन्योल देखिएको छ भने अन्यले प्रक्रिया अघि बढाइसकेका छन् । हाल रू. २६ करोड ६६ लाख ३९ हजार मात्र चुक्तापूँजी रहेको राष्ट्रिय बीमा कम्पनीले आव २०६८/६९ को सञ्चित मुनाफाबाट शेयरधनीलाई १२० प्रतिशत बोनस शेयर वितरण गरी चुक्तापूँजी पुर्याउने योजना बनाएको थियो । उक्त योजनालाई बीमा समितिले रोक लगाएपछि हालसम्म कम्पनीले कुनै योजना अघि बढाएको छैन । पूँजीवृद्धिका लागि गत आर्थिक वर्ष २०७५/७६ को वास्तविक अवस्था पर्खिएको कम्पनीका सचिव निरञ्जन आचार्यले जानकारी दिए । हाल आर्थिक वर्ष २०७४/७४ देखि २०७५/७६ सम्मको लेखापरीक्षण कार्य चालिरहेकाले माघ महीनाभित्र लेखापरीक्षण सम्पन्न हुने र त्यसपछिको वास्तविक अवस्था हेरेर अघि बढ्ने योजना कम्पनीको रहेको उनले जानकारी दिए । कम्पनीले २०७५ असोज १९ गते आर्थिक वर्ष २०६३/६४ देखि २०६७/६८ सम्मको संयुक्त साधारणसभा गरेको थियो ।
उक्त कम्पनीमा नेपाल सरकार, कर्मचारी सञ्जय कोष र नेपाल बैंक लिमिटेड गरी संस्थापकतर्फ ८० दशमलव ८६ प्रतिशत र सर्वसाधारणतर्पm १९ दशमलव ५४ प्रतिशत शेयर स्वामित्व छ । नेपाल सरकारको स्वामित्वमा रहेको बीमा संस्थान कम्पनीमा परिणत हुन सक्ने प्रावधान अनुसार राष्ट्रिय बीमा कम्पनीको रूपमा २०७१ साउन १८ गतेदेखि सञ्चालनमा आएको हो ।
पूँजी वृद्धिकै लागि लुम्बिनी जनरल इन्स्योरेन्स र युनाइटेड इन्स्योरेन्सको हकप्रद शेयर लीलामीमा विक्री भइरहेको छ । लुम्बिनी जनरल इन्स्योरेन्सले कात्तिक २४ देखि मंसिर २९ गतेसम्मका लागि २० प्रतिशत हकप्रद विक्री खुला गरेको हो । हाल रू. ८८ करोड चुक्तापूँजी रहेको उक्त कम्पनीको २० प्रतिशत हकप्रद वितरणपछि रू. १ अर्ब ५ करोड ६० लाख पुग्नेछ । युनाइटेडले भदौ ३ देखि असोज २३ गतेसम्म २४० प्रतिशत हकप्रद शेयर विक्री खुला गर्दा वितरण हुन नसकेको ४ लाख ९९ हजार १९२ दशमलव ६० कित्ता लीलामीमा विक्री गरिरहेको छ । मंसिर १० देखि १७ गतेसम्मका लागि लीलामीमा ल्याइएको उक्त हकप्रद वितरणपछि कम्पनीको पनि चुक्तापूँजी पुग्ने देखिन्छ । हाल रू. ३० करोड २४ लाख चुक्तापूँजी रहेको कम्पनीको यो हकप्रद शेयर विक्रीपछि रू. १ अर्ब २ करोड ८१ लाख ६० हजार पुग्नेछ ।
यीबाहेक एनएलजी इन्स्योरेन्स र प्रुडेन्सियल इन्स्योरेन्सले भने ६० प्रतिशतका दरले हकप्रद शेयर विक्री गर्न नेपाल धितोपत्र बोर्डमा निवेदन दिएका छन् । एनएलजीले भदौ २४ गते र प्रुडेन्सियलले भदौ २० गते बोर्डमा निवेदन दिएका हुन् । यो निवेदन पनि स्वीकृतिको अन्तिम चरणमा रहेको देखिन्छ । हाल रू. ६४ करोड ४ लाख ६ हजार चुक्तापूँजी रहेको एनएलजीको ६० प्रतिशत हकप्रद विक्रीपछि चुक्तापूँजी रू. १ अर्ब २ करोड ४६ लाख ५० हजार पुग्नेछ । ६० प्रतिशत हकप्रद शेयर वितरणपछि प्रुडेन्सियल इन्स्योरेन्सको पनि पूँजी रू. १ अर्ब २ करोड ६४ लाख ३२ हजार पुग्नेछ । कम्पनीको चुक्तापूँजी अहिले रू. ६४ करोड १५ लाख २० हजार छ ।
हाल नेपालमा २० निर्जीवन बीमा कम्पनी सञ्चालनमा छन् । यीमध्ये तीन नयाँ र दुई विदेशी बीमा कम्पनी हुन् । यस्तै १५ कम्पनी मात्र सर्वसाधारणलाई शेयर जारी गरी धितोपत्र बजारमा सूचीकृत भएका छन् । नयाँ तीन कम्पनीले सर्वसाधारणलाई आईपीओ जारी गरी पूँजी कायम गर्नेछन् भने विदेशी बीमा कम्पनीले अतिरिक्त व्यवस्थाबाट चुक्तापूँजी कायम गर्नुपर्नेछ ।