के राख्ने प्रदेशको नाम ?

मदन लम्साल

प्रदेशको प्रमुख को हुने, कसलाई राख्ने, कसलाई फाल्ने भन्ने लडाइँ सकिएर अब प्रदेशको मुख्यमन्त्री कसकसलाई बनाउने भन्ने चरणमा प्रवेश गरेर पनि लगभग सकिन लागेको छ । मुख्यमन्त्री नियुक्त भएपछि कोहीले शपथ ग्रहण गर्न बाँकी छ, कतिले गरि पनि सके । अरु कुरा पनि विस्तारै ग्रहण गर्दै जालान् । अब केही दिनमै उनीहरुले केके खाने हो खाँदै काम पनि शुरु गर्लान् । अबको चरण प्रदेशको नाम के राख्ने, राजधानी कहाँ राख्ने, कुन रङको कोट, कुन रङको सारी लाएर कुन भाषा बोल्ने भन्ने लडाइँको चरण हुनेछ । त्यसपछि बल्ल सङ्घीय संरचनाको झगडा हेर्न र मज्जा लिन पाउनेछन् नेपाली जनताले । अरु विषयमा झगडा लफडा हेर्दै जाऊँला नै । तर, प्रदेशको नाम राख्ने कुरामा भने यो पङ्क्तिकारको पनि केही सुझाव छ है । प्रदेश नं. १ बाटै शुरु गरौं । यसको नाम सीधै शेरधन प्रदेश राख्दिए पनि हुन्छ । उनले चुनाव जित्नुअघिदेखि नै १ नं.को मुख्यमन्त्री मै हुँ भनेर ठोकुवा नै गरेका थिए । अहिले यो प्रदेशलाई धनी बनाउने प्रेसक्रिप्शन पनि बाँड्दै हिँडिरहेका छन् । भनेसी यिनको नाममा प्रदेशको नाम राख्ने हो भने १ नम्बरमा सबैभन्दा धन आउन सक्ने सम्भावना छ । व्यक्तिको होइन, जातिको नामबाट राख्ने हो भने किराँत, राजवंशी, लिम्बू वा संक्षेपमा किरालि पनि राख्न सकिने भो । होइन भने नदीको नाममा राखे पनि भो मेची वा कोशी प्रदेश भनेर । वा अरु जातिका नाममा मेचे वा कोचे राख्न पनि मिल्छ । हिमालका नाममा राख्न मन लागे सगरमाथा प्रदेश भन्न पनि मिल्यो । २ नम्बर प्रदेशको नाममा झन् धेरै विकल्प छन् । राजधानी नपाएकाको मन शान्ति गर्न ‘वीरगञ्ज जनकपुर’ प्रदेश राख्दा हुन्छ । यसमा तराई मधेश जोडेर बिजतम प्रदेश राख्न मिल्छ । नत्र भोजपुरी मैथली प्रदेश भने पनि भयो । होइन, यहाँ धार्मिक नाम मार्मिक लाग्छ भन्ने हो भने जनक, सीता, राम वा जसीरा प्रदेश राख्न मिल्यो । होइन जातजाति झल्किने नै चाहिने हो भने झा प्रदेश, कर्ण प्रदेश, लाल प्रदेश, यादव प्रदेश आदिमध्ये कुनै एउटा राख्दा भोे । कि त पासवान, मुसहर मिसाएर पामु प्रदेश वा साह र लाल मिलाएर साला प्रदेश राख्न पनि मिल्यो । तर, साला अलि सुहाएन । यसलाई उल्ट्याएर लासा प्रदेश राख्न चैं मिल्छ । त्यसो गर्दा तराईमा चीन नजिक पुगेजस्तो भान पनि हुन्छ । नदीकै नाममा बाग्मती वा कमला राख्ने वा एउटैमा जोडेर बाग्क प्रदेश राख्न पनि मिल्छ । ३ नम्बर प्रदेशले पनि बाग्मतीमा आफ्नो दाबी राख्न सक्ने सम्भावना रहन्छ । भलै ऊसित अरु दुई विकल्प पनि छन् । यसमा विष्णुमती प्रदेश वा टुकुचा प्रदेश राख्ने । होइन हिमालयमै जाने भन्ने कुरा आयो भने गौरीशङ्कर प्रदेश जिन्दावाद । ल कहाँ हुन्छ, जातिकै नाममा प्रदेश हुनुपर्छ भनेर उफ्रिनेहरु तम्सिए भने नेवाः प्रदेश, तामाङ प्रदेश वा दुवै मिलाएर नेता प्रदेश बन्न सक्ने भो । तराईका दराई कराइहाले भने दनेता प्रदेश बनाए भो, नत्र छोडे भो । हामी पनि यही प्रदेशमा बस्छौं नि भनेर चेपाङहरु च्याङ च्याङ गर्न आए भने नेतामा चे थपेर नेताचे प्रदेश बनाए पनि भो ।

अबको चरण प्रदेशको नाम के राख्ने, राजधानी कहाँ राख्ने, कुन रङको कोट, कुन रङको सारी लाएर कुन भाषा बोल्ने भन्ने लडाइँको चरण हुनेछ ।

४ नम्बर प्रदेशमा भने नाम राख्न ठूलै दोहोरी वा रोधी गाउनुपर्ने हुन सक्छ । किनकि बाहुन पनि धेरै यहीँ छन्, गुरुङ मगरको पनि मुख्य ठाउँ यही हो । अनि जातिका आधारमा गर्दा कसको नाममा राख्ने ? संक्षेपमा पनि त्यति अनुप्रास मिल्ने देखिन्न । त्यसैले सबैभन्दा राम्रो कुनै एक हिमालय शृङ्खलाको नाममा अन्नपूर्ण, धौलागिरि वा माछापुच्छ्रे प्रदेश राख्नु उपयुक्त देखिन्छ । तर, माछापुच्छ्रे राख्दा एउटा रिस्क वा जोखीम छ । माछापुच्छ्रे भन्दा पेरुको माचुपिच्चुसँग जुध्ला भन्ने डर सधैं रहन्छ । एकचोटि दिल्लीमा हाम्रै राजदूतावासमा माछापुच्छ्रे भनेर माचुपिच्चुको फोटो झुण्ड्याएथे । त्यसैले सबैभन्दा राम्रो त गण्डक प्रदेश राख्दा हुने हो । फेरि यो त गुरुङको गबाट प्रदेशको नाम आयो भनेर भाँजो नहाल्लान् भन्न सकिन्न । नवलपरासीदेखि नेपालगञ्ज र वर्दियासम्म फैलिएको ५ नम्बर प्रदेशमा रोल्पा, रुकुम पनि भएकाले यसलाई सिधै रोरु प्रदेश नाम राख्दिए हुने हो । त्यसो गर्दा बुटवल राजधानी भयो भनेर कराउने दाङ र रोल्पाका मान्छे पनि थुमथुमिन्थे र माओवादी जनयुद्धको सम्मान गरेजस्तो पनि देखिन्थ्यो । होइन युद्ध झल्काउनुको साटो शान्ति पो टल्काउनुपर्छ भन्नेहरु धेरै छन् भन्ने लाग्छ भने कि त लुम्बिनी वा बुद्ध प्रदेश राख्दा पनि मिल्छ । युद्ध नि हुँदैन, बुद्ध नि मिल्दैन भन्ने हो भने त यहाँ थारू र मगरहरुको बस्ती पनि बाक्लै भएकाले नाम राख्ने विवादलाई थामथुम पार्ने सबैभन्दा उपयुक्त संक्षेपमा थाम प्रदेश राखे हुन्छ । सबैभन्दा नाम राख्न सजिलो प्रदेश शायद ६ नम्बर हो । किनकि कि त सीधै नदीको नाममा कर्णाली प्रदेश राख्दे भो । नत्र शाही या ठकुरी प्रदेश राख्दिए भयो । किनकि अझै पनि त्यहाँ उनीहरुकै बढी चल्छ । तर ७ नम्बर प्रदेशको नाम राख्ने कार्य सबैभन्दा कठिन देखिन्छ । किनकि यहाँ विकल्प धेरै छन् । हिमालका नाममा राख्ने हो भने अपि, सैपाल वा असै राख्न सकिन्छ । कि त सीधै नदीको नाममा महाकाली राखे भो । थुप्रै जातजातिमध्ये थारू, शाही, ठकुरी यहाँ पनि छन् । कि त उनीहरुको झल्को दिने खालको नाम शाठ या यस्तै केही राख्नुपर्‍यो । यो त कता कता स्वाँठ जस्तो पो सुनियो त । यो त अलि मिलेन । बरु यहाँ देशकै ठूलो पञ्चेश्वर जलविद्युत् आयोजना छ । त्यसैले पञ्चेश्वर प्रदेश पनि राख्न सकिन्छ । यो आयोजना साँच्चै बन्यो भने पश्चिम मात्र होइन, यसले पूरै देश उज्यालो बनाउँछ । तर, पञ्चेश्वर राख्दा पञ्चे भन्ने सुनिने हुनाले यो नाम मन नपराउने धेरै हुनसक्ने सम्भावना रहन्छ । राख्न त खप्तड वा डोट्याल प्रदेश पनि राख्न मिल्छ । अझ लिम्पियाधुरा वा कालापानी प्रदेश राख्न सके सबैभन्दा राम्रो । त्यसो गर्न सके यो भारतको नभई नेपालकै भूभाग हो भन्ने पुनः प्रमाणित हुन्छ । तर, त्यो नाम राख्ने आँट गर्न सक्लान् र नेताहरुले ?

प्रतिक्रिया [0]

पुरा नाम: *

इमेल: *

प्रतिकृया: *
पठाउनुहोस