पर्यटन क्षेत्रमा आकर्षण र लगानी बढ्दो

टीपी भुसाल

सरकारी तथा निजीक्षेत्रबाट पर्यटन क्षेत्रमा भइरहेको लगानीले यो क्षेत्र लगानीका लागि आकर्षक क्षेत्र बन्दै गएको छ । सरकारले सन् २०२० मा २० लाख पर्यटक भिœयाउने लक्ष्यसहित पर्यटन प्रवर्द्धनमा लागि रहेको समयमा ठूला हवाई पूर्वाधार निर्माण, पाँच तारे होटलदेखि संरचना निर्माणदेखि निजी विमान सेवा कम्पनीहरूले थप्दै गरेका जहाज र बढाउँदै गरेको गन्तव्यले पनि यो क्षेत्रलाई चलायमान बनाउँदै लगेको छ । सरकारले ठूला हवाई पूर्वाधारमा लगानी गरेको छ भने निजीक्षेत्रले होटल तथा जहाजहरूमा लगानी थपिरहेका छन् । यो क्षेत्रमा बढिरहेको लगानीले आर्थिक विकासमा पर्यटन क्षेत्र महत्त्वपूर्ण क्षेत्रका रूपमा देखिएको छ ।

पूर्वाधार विकास
त्रिभुवन अन्तरराष्ट्रिय विमानस्थलको रनवे रिह्याविलिटेशन (नयाँ पीच फेर्ने काम) तथा पार्किङ एरिया विस्तार जस्ता कामले विमानस्थलको क्षमता बढेको छ । अब विमानस्थल दैनिक २४ घण्टा सञ्चालन गर्न सकिने अवस्थामा पुगेको पर्यटन मन्त्री योगेश भट्टराईको धारणा छ । त्रिभुवन अन्तरराष्ट्रिय विमानस्थललाई बुटिक विमानस्थल बनाउनेदेखि ट्याक्सी वेको काम पनि सँगसँगै अगाडि बढेको छ । गौतमबुद्ध अन्तरराष्ट्रिय विमानस्थलको ८३ प्रतिशत काम सकिएको छ । सरकारले विमानस्थलको सिभिल र मेकानिकल काम डिसेम्बरभित्र सम्पन्न गरी २०२० जनवरीमा अन्तरराष्ट्रिय परीक्षण उडान गर्ने लक्ष्य लिएको छ । यस्तै पोखरा क्षेत्रीय अन्तरराष्ट्रिय विमानस्थलको ४५ प्रतिशत काम सम्पन्न भएको छ । यस विमानस्थलको निर्माण पनि निर्धारित समयअघि नै सम्पन्न गर्ने र सबै प्रदेश राजधानीका विमानस्थललाई कम्तीमा ७० सीटभन्दा माथिका जहाज उडान तथा अवतरण हुन सक्नेगरी स्तरोन्नति र विस्तार गर्ने सरकारको योजना छ ।

बारास्थित निजगढ अन्तरराष्ट्रिय विमानस्थलको निर्माण कार्यलाई अगाडि बढाउन लगानी बोर्डसँग छलफल गरी लगानीको मोडालिटी तयार गर्ने सरकारी क्रियाशीलताले हवाई पूर्वाधार निर्माणले थप गति लिने अपेक्षा छ । झापाको चन्द्रगढी, विराटनगर, जनकपुर, सिमरा, भैरहवा, नेपालगन्ज र धनगढी विमानस्थलमा उपकरण जडान गरी रात्रिकालीन उडान शुरू गरिएको छ । यसले हवाई पूर्वाधार विकासमा नयाँ आयाम थप्नेछ ।

पाँच तारे होटलमै १० अर्बभन्दा बढी लगानी
पछिल्लो १ वर्षमा होटल पूर्वाधारमा पनि अर्बौं लगानी भएको छ । पर्यटन विभागको तथ्याङ्क र सम्बद्ध होटलका अनुसार १ वर्षमै चारओटा पाँचतारे होटलमा १० अर्बभन्दा बढी लगानी भएको छ । यस्तै पर्यटकीय स्तरका होटल तथा अन्य साना होटलहरूमा पनि लगानी बढ्दो छ ।

चालू आर्थिक वर्ष (आव) को पहिलो महीनाको तथ्याङ्क अनुसार पछिल्लो एकै वर्षभित्र तारे होटल र पर्यटक स्तरका होटल गरी ४६ ओटा होटल थपिएका छन् । आव २०७५/७६ मा १६ ओटा तारे र ३० पर्यटक स्तरीय होटल थपिएको विभागको तथ्याङ्कमा उल्लेख छ । २ वर्ष अगाडिसम्म १० ओटामा सीमित पाँचतारे होटलको संख्या हाल १५ पुगेको छ । यस्तै चारतारे होटल पनि पछिल्लो २ वर्षमै ११ ओटा र तीन तारेको संख्या ३४, दुईतारे ४३ र र एक तारको संख्या ३६ पुगेको छ । पर्यटक स्तरका होटलको संख्या ५२३ ओटा पुगेको छ । होटल विस्तारको क्रम राजधानीमा मात्र नभएर प्रादेशिक स्तरमा समेत बढेको होटल संघ नेपालले जानकारी दिएको छ ।

हवाई सम्झौता, जहाज र गन्तव्य थपिँदै
३९ देशसँग हवाई सम्झौता गरेको नेपालले थप पाँच देशसँग हवाई सम्झौताको तयारी गरेको छ । पछिल्लो समय नेपालले फिनल्यान्ड, इन्डोनेशिया, रूस अस्टे«लया र इन्डोनेशियासँग हवाई सम्झौताको तयारी गरिरहेको पर्यटन मन्त्रालयले जानकारी दिएको छ ।

सम्झौताको तयारी गरिएका देशमध्ये फिनल्यान्ड आफैले नेपालसँग हवाई सम्झौताका लागि रुचि देखाएको हो भने अन्य मुलुकसँग नेपालले चासो बढाएको पर्यटन मन्त्रालयका सहसचिव सुरेश आचार्यले जानकारी दिए । यी मुलुकमध्ये रूस पहिले सम्झौता तथा उडान समेत भएको तर हाल उडान बन्द भएको मुलुक र अन्य नयाँ मुलुक हुन् ।

यस्तै नेपाल वायुसेवा निगमले ल्याएका दुईओटा वाइडबडीले भदौ १२ गतेबाट नेपाल जापानको ओशाकामा उडान शुरू गरिसकेको छ । ओशाका उडानसँगै निगमको गन्तव्य संख्या नौ पुगेको छ । निगमले जापानकै नारिता उडानका लागि थप तयारी थालेको छ । यस्तै चीनको क्वानचाउ, साउदीको रियाद जस्ता गन्तव्यमा उडानका लागि निगमको पहल जारी छ ।

यस्तै हाल पाँचओटा अन्तरराष्ट्रिय गन्तव्यमा उडान गर्दै आएको हिमालय एयर लायन्सले समेत चीनका चारओटा गन्तव्यमा उडानको तयारी गरेको छ । एयरलाइन्सले सेप्टेम्बर अन्त्यसम्ममा एयर बस ३१९ ल्याएर अक्टोबरदेखि चीनको राजधानी पेचिङसहित चाङसी, नाङचाङ, र गुयानमा उडान गर्न लागिएको एयरलायन्सका उपाध्यक्ष विजय श्रेष्ठले जानकारी दिए ।

बुद्ध एयरले समेत आन्तरिक उडानमा थप विमान थप्ने योजनामा छ । यस्तै बुद्ध एयरले एटीआर जहाज थप गरेर आन्तरिक तथा बा≈य उडानमा आप्mनो उपस्थिति बलियो बनाउने र त्यसका लागि पाइलट उत्पादन तथा अन्य तयारी भइरहेको बुद्ध एयरका प्रबन्ध निर्देशक वीरेन्द्रबहादुर बस्नेतले बताएका छन् । बुद्धले देशका विभिन्न आठ गन्तव्यका साथै भारतको कोलकत्ता र बनारसमा पनि उडान गरिरहेको छ ।

यस्तै श्री एयरलाइन्सले अन्तरराष्ट्रिय उडानको अनुमति पाएको छ । साउन २७ गते भारतको बनारसमा परीक्षण उडान सम्पन्न गरिसकेको श्रीले बङ्गलादेशको ढाका र भारतको चार गन्तव्यमा अनुमति पाइसकेको छ । चारओटा जहाज मार्फत उडान गरिरहेको श्रीले भदौ पहिलो र दोस्रो हप्ता मात्रै ८० सीट क्षमताका दुईओटा टर्बोजेट काठमाडौं ल्याइसकेको छ । यस्तै यतिले एटीआर ७२–५०० पाँच र जेटस्ट्रिम–४१ सिरिजका पाँच गरी १० ओटा जहाज पुर्‍याएको छ । यतिले गत महीना मात्रै नयाँ एटीआर जहाज थपेको हो । कम्पनीका प्रवक्ता भीमराज राईका अनुसार उक्त जहाजले हालकै गन्तव्य तथा छिट्टै धनगढी लगायत क्षेत्रमा उडान गर्ने छ । यतिले अहिले देशका विभिन्न पाँच स्थानमा उडान गर्दै आएको छ । उसैको अर्को सहायक कम्पनी तारा एयरका विभिन्न खालका सातओटा जहाजले दुर्गम क्षेत्रमा हवाई सेवा दिइरहेका छन् । सौर्य, सिम्रिक, सीता एयर पनि आफ्नो सेवालाई थप प्रभावकारी बनाउने प्रयासमा देखिन्छन् । यस्तै पछिल्लो समय हेलिकोप्टर कम्पनीहरूले पनि हेलिकोप्टर थपिरहेका छन् । हाल नेपालमा १० ओटा हेलिकोप्टर कम्पनी सञ्चालनमा छन् ।

भ्रमण वर्षको तयारी
नेपाल भ्रमण वर्ष २०२० मा कम्तीमा २० लाख पर्यटक भित्र्याउने लक्ष्य छ । सन् २०१९ को पहिलो ६ महीनामा झन्डै ६ लाख पर्यटक नेपाल आएका छन् । सन् २०१८ मा करीब १२ लाख पर्यटकले नेपाल भ्रमण गरेका थिए । नेपाल पर्यटन बोर्डको तथ्याङ्क अनुसार जनवरीदेखि जुनसम्म नेपालमा ५ लाख ८५ हजार ५३१ जना पर्यटक घुम्न आएका छन् । पछिलो राष्ट्रिय तथा अन्तरराष्ट्रिय क्षेत्रमा भएका प्रर्वद्धनात्मक कार्यले यो संख्या बढाउने पर्यटन बोर्डका प्रमुख कार्यकारी अधिकृत दीपकराज जोशीको धारणा छ । भ्रमण वर्ष सफल बनाउन सरकारले विभिन्न प्रर्वधनात्मक कार्य गरिरहेको छ ।

अबको बाटो
नेपाललाई यूरोपेली संघ (ईयू) को कालोसूचीबाट हटाउनु र निर्माणधीन विमानस्थलहरूलाई समयमै सम्पन्न गरी अन्तरराष्ट्रिय उडानका लागि बाँकी काम गर्नु आफैमा चुनौतीपूर्ण त छँदै छ । वाइडबडी विमान खरीदमा भएको अनियमितता, जहाज खरीद गर्दाको ऋण किस्ता तिर्न भएको विलम्बले निगमलाई आलोचनाको केन्द्रमा बनाएको छ । यसको निराकरण र निर्माणाधीन विमानस्थलहरूको समयमै निर्माण सम्पन्न गरी अन्तरराष्ट्रिय उडानका लागि पहल आवश्यक छ ।

पर्यटन विकासका लागि पूर्वाधार र कनेक्टिभिटी पहिलो शर्त भए पनि सोही अनुरूपको पूर्वाधार विकास हुन नसकेको गुनासो निजीक्षेत्रको छ । होटल लगायत पूर्वाधारमा निजीक्षेत्रको लागानी बढिरहे पनि अन्य पूर्वाधार निर्माणको काममा अपेक्षा अनुरूप काम नभएको होटल एशोसिएशन नेपाल हानका उपाध्यक्ष विनायक शाहको भनाइ छ । अर्कोतर्फ नेपालमा दुई दर्जनभन्दा बढी विदेशी विमान कम्पनीले नियमित उडान गर्दै आए पनि नेपालका आफ्नै विमानहरूबाट भने नगन्य रूपमा मात्र अन्तरराष्ट्रिय उडान भएका छन् । निगमले वाइडबडी जहाज ल्याएको डेढ वर्षमा बल्ल लामो दूरीको पहिलो उडान गरेको छ भने निजीक्षेत्रले अन्तरराष्ट्रिय उडानमा पनि आक्रामक बजार विस्तार गर्न सकेको देखिँदैन । तीन तहकै सरकारले पर्यटनलाई आर्थिक विकासको प्रमुख आधार मानिरहे पनि तदनुरूपको काम भने भएको पाइँदैन । यसका लागि सरोकारवालाहरूका बीचमा समन्वय र सहकार्य आवश्यक छ ।

प्रतिक्रिया [0]